Strona główna / Tutoriale / Jak to zrobić? / Jak poprawić jakość obrazu na starszym monitorze? Doradzamy krok po kroku

Jak poprawić jakość obrazu na starszym monitorze? Doradzamy krok po kroku

Jak to zrobić? 24.04.2025

Wasz monitor zaczyna wyglądać jak relikt przeszłości? Obraz jest blady, mało ostry albo męczy oczy? Zanim zdecydujecie się na zakup nowego, sprawdźcie, co można poprawić. Czasem wystarczy kilka prostych kroków, by dać starszemu ekranowi drugie życie.

Tagi:

To, że obraz na monitorze wygląda słabo, nie oznacza od razu konieczności wymiany. Fot. HotGear

Smartfon działający jak komputer z monitorem? To możliwe FreeSync i G-Sync. Czym są te funkcje monitorów, co dają i która będzie lepsza?

Stare monitory mają ten atut, że zdążyliśmy się do nich przyzwyczaić, ale z czasem potrafią sprawiać coraz więcej problemów. Kolory wydają się wyblakłe, tekst jest niewyraźny, a oczy bolą już po godzinie pracy. Znamy to doskonale — sami wielokrotnie szukaliśmy sposobów, by poprawić jakość obrazu bez konieczności wymiany całego sprzętu.

Dobra wiadomość jest taka, że często wystarczy kilka prostych zmian w ustawieniach, kalibracja kolorów albo lepszy kabel, by obraz na nie nowym już monitorze zyskał drugą młodość. W tym poradniku pokażemy krok po kroku, co warto sprawdzić, przestawić i zoptymalizować, zanim zaczniecie przeglądać oferty nowych ekranów. Nie potrzebujecie specjalistycznej wiedzy ani drogich narzędzi — wystarczy chwila cierpliwości i odrobina technicznej ciekawości.

Poprawa jakości obrazu w monitorze. Fot. HotGear

Podstawy – złącza, kable i ustawienia

Zanim przejdziemy do bardziej zaawansowanych ustawień, zacznijmy od rzeczy najprostszych. Zaskakująco często to właśnie one odpowiadają za kiepską jakość obrazu – zwłaszcza na starszym monitorze.

Złącze ma znaczenie

Pierwsze pytanie, jakie warto sobie zadać: jakim kablem podłączony jest monitor do komputera? Jeśli używacie jeszcze VGA – to najwyższy czas, żeby się go pozbyć. To analogowy standard, który potrafi znacząco pogorszyć ostrość obrazu, zwłaszcza przy wyższych rozdzielczościach. Zdecydowanie lepiej sprawdzi się DVI, a jeszcze lepiej HDMI lub DisplayPort – to cyfrowe standardy, które zapewniają znacznie lepszą jakość obrazu i większą stabilność połączenia.

Jeśli wasz monitor i komputer mają więcej niż jedno złącze – warto przetestować inne niż to używane obecnie. Różnica może być naprawdę zauważalna.

Kabel też potrafi zawinić

Nawet jeśli korzystamy z dobrego złącza, to stary, zużyty lub tani kabel potrafi skutecznie zepsuć cały efekt. Warto sprawdzić inny przewód – najlepiej krótki, dobrej jakości i ekranowany. Przy dłuższych kablach (powyżej 2 metrów) różnice mogą być jeszcze bardziej odczuwalne.

System i sterowniki – czy wszystko się zgadza?

Kolejny krok to sprawdzenie, czy system operacyjny i sterowniki prawidłowo rozpoznają monitor. W systemie Windows kliknijcie prawym przyciskiem myszy na pulpit i wybierzcie Ustawienia ekranu, a następnie sprawdźcie:

czy monitor działa w natywnej rozdzielczości,
jaka jest ustawiona częstotliwość odświeżania,
czy monitor jest prawidłowo nazwany (a nie np. „Monitor domyślny”).

Warto również zaktualizować sterowniki karty graficznej – zwłaszcza jeśli od dawna tego nie robiliście. Nowsze wersje często przynoszą poprawki wpływające na jakość wyświetlania obrazu i obsługę starszych ekranów.

Zwiększmy rozdzielczość i odświeżanie

Jeśli obraz na monitorze wydaje się nieostry, rozmazany albo "zmęczony", winna może być niewłaściwa rozdzielczość lub zbyt niskie odświeżanie. To jeden z najczęstszych błędów, które łatwo naprawić – wystarczy kilka kliknięć.

Rozdzielczość – tylko natywna

Każdy monitor ma tzw. rozdzielczość natywną, czyli taką, w której działa najlepiej. W przypadku starszych monitorów LCD może to być np. 1680x1050, 1920x1080 albo 1280x1024. Ustawienie innej rozdzielczości sprawia, że obraz staje się rozciągnięty lub rozmazany – bo system musi go sztucznie przeskalować. Ustawienie złej rozdzielczości to jeden z najczęstszych błędów i ma on ogromny wpływ na pogorszenie jakości obrazu we wszystkich monitorach z płaskimi ekranami.

Aby sprawdzić i zmienić rozdzielczość w systemie Windows:

Kliknijcie prawym przyciskiem myszy na pulpicie i wybierzcie Ustawienia ekranu.
W sekcji „Rozdzielczość ekranu” wybierzcie tę oznaczoną jako (zalecana) – to właśnie rozdzielczość natywna.

W systemie macOS z kolei możecie wejść w Preferencje systemowe > Ekrany i tam ręcznie zaznaczyć „Skalowanie” zamiast „Domyślnie dla wyświetlacza”, by wybrać najostrzejszy wariant.

Odświeżanie – ukryty klucz do płynności

Drugim elementem wpływającym na jakość obrazu (i komfort pracy) jest częstotliwość odświeżania, czyli liczba „odnowienia”, czyli de facto klatek obrazu na sekundę – mierzona w hercach (Hz). Starsze monitory często działają w 60 Hz, ale niektóre modele pozwalają przełączyć się na 75 Hz lub więcej. Nawet tak niewielka zmiana może znacząco poprawić płynność wyświetlania i zmniejszyć zmęczenie oczu. Zdarza się też, że system z jakiegoś powodu błędnie przełączy nas np. na 50 lub nawet mniej Hz, wówczas, oglądanie staje się bardzo męczące dla oczu, a nam wydaje się, ze to wina monitora, dlatego warto to sprawdzić.

Jak to sprawdzić w Windows:

Przejdźcie do Ustawienia ekranu > Zaawansowane ustawienia ekranu.
Kliknijcie Właściwości karty graficznej dla wyświetlacza, a następnie wybierzcie zakładkę Monitor.
W polu „Częstotliwość odświeżania ekranu” wybierzcie najwyższą możliwą wartość.

Uwaga: nie każdy monitor obsługuje więcej niż 60 Hz, ale jeśli wasz to potrafi – zdecydowanie warto to włączyć.

Ustawienia kolorów i kontrastu

Zdarza się, że nawet jeśli rozdzielczość i odświeżanie są ustawione poprawnie, obraz nadal wygląda blado, zbyt jaskrawo albo po prostu... nijako. W takim przypadku warto zajrzeć do ustawień kolorów i kontrastu – zarówno na monitorze, jak i w systemie.

Zacznijmy od menu monitora (OSD)

Większość monitorów ma fizyczne przyciski lub joysticki, które pozwalają wejść do menu ekranowego (OSD – On-Screen Display). Tam znajdziemy podstawowe ustawienia:

Jasność (brightness) – zbyt wysoka męczy oczy, zbyt niska utrudnia widzenie detali,
Kontrast (contrast) – zbyt niski daje "wyprane" kolory, zbyt wysoki powoduje utratę detali w ciemnych/jaśniejszych partiach,
Kolory (color temperature / color mode) – często do wyboru są opcje typu „sRGB”, „Warm”, „Cool”, „User”.

Warto poeksperymentować z tymi ustawieniami. Często domyślny tryb jest zbyt jaskrawy lub przesycony. Dobrą bazą może być tryb sRGB – zaprojektowany z myślą o naturalnym odwzorowaniu kolorów.

Tryby obrazu – fabryczne presety

Niektóre monitory mają gotowe profile:

Game – często przesadnie nasycone kolory i wyostrzony obraz,
Movie/Cinema – cieplejsza temperatura barw, lepsza czerń,
Text – stonowana jasność, wysoki kontrast, idealny do pracy biurowej.

Wybór odpowiedniego trybu potrafi znacząco poprawić jakość – zwłaszcza jeśli monitor nie był kalibrowany od nowości.

Nie przesadzajmy z jaskrawością

Starsze monitory LCD mają tendencję do przesadnej jaskrawości – szczególnie gdy ich podświetlenie LED zaczyna słabnąć. Czasem zmniejszenie jasności i lekkie podbicie kontrastu daje znacznie przyjemniejszy, mniej męczący efekt. Warto też obserwować, jak obraz wygląda w różnych warunkach oświetleniowych – nie każde ustawienie sprawdza się w dzień i w nocy.

Kalibracja kolorów

Nawet najlepiej ustawiony monitor nie pokaże pełni swoich możliwości, jeśli kolory nie są odpowiednio skalibrowane. Kalibracja pozwala uzyskać bardziej naturalne barwy, lepszy balans bieli i właściwy kontrast – szczególnie ważne, gdy pracujemy z grafiką, zdjęciami lub po prostu chcemy uniknąć „plastikowego” efektu obrazu.

Zacznijmy od narzędzi systemowych

Na szczęście, nie musimy od razu inwestować w drogi sprzęt. Zarówno Windows, jak i macOS oferują wbudowane kreatory kalibracji.

W systemie Windows:

Otwórzcie menu Start i wpiszcie „Kalibruj kolor ekranu”.
Kreator przeprowadzi was przez kolejne etapy: ustawienie gamma, jasności, kontrastu i balansu kolorów.
Na końcu możecie porównać efekt przed i po – często różnica jest zauważalna od razu.

W systemie macOS:

Przejdźcie do Preferencje systemowe > Ekrany > Kolor.
Kliknijcie Kalibruj..., aby uruchomić Asystenta Kalibracji.
Warto zaznaczyć opcję „Tryb ekspercki”, jeśli chcecie mieć większą kontrolę nad procesem.

Darmowe oprogramowanie z większymi możliwościami

Jeśli szukacie czegoś dokładniejszego, możecie sięgnąć po programy takie jak:

Calibrize – prosty i darmowy kalibrator dla Windows,
DisplayCAL – bardziej zaawansowane narzędzie, współpracujące także z kalibratorami sprzętowymi.

Te aplikacje pozwalają tworzyć profile ICC dopasowane do waszego konkretnego monitora, co może znacząco poprawić jakość odwzorowania barw.

Kalibratory sprzętowe – kiedy warto?

Jeśli pracujecie zawodowo z grafiką, fotografią lub wideo, warto rozważyć zakup kalibratora sprzętowego (np. X-Rite i1 Display Pro, Datacolor SpyderX). To niewielkie urządzenia, które dokładnie mierzą kolory wyświetlane przez monitor i automatycznie tworzą dopasowany profil kolorów.

Dla przeciętnego użytkownika nie jest to konieczne, ale jeśli wasz monitor ma już swoje lata, a zależy wam na precyzji – to może być dobra inwestycja.

Opcje upiększające w systemie lub sterownikach

Czasem poprawa jakości obrazu nie wymaga żadnej kalibracji ani zmiany sprzętu — wystarczy zajrzeć do ustawień systemu operacyjnego lub sterowników karty graficznej. Znajdziemy tam funkcje, które automatycznie poprawiają ostrość, nasycenie kolorów albo kontrast.

ClearType – więcej ostrości dla tekstu (Windows)

Jeśli litery na ekranie wydają się poszarpane lub rozmazane, warto aktywować technologię ClearType – to funkcja poprawiająca czytelność tekstu na monitorach LCD.

Aby ją włączyć:

Otwórzcie menu Start i wpiszcie „ClearType”, a następnie uruchomcie Konfiguruj tekst ClearType.
Przejdźcie przez prosty kreator – wybieracie po prostu najbardziej czytelny wariant spośród kilku opcji.

To szczególnie przydatne, jeśli często czytacie lub piszecie długie teksty.

Sterowniki karty graficznej – więcej kontroli niż myślicie

Zarówno Nvidia, AMD, jak i Intel oferują własne panele sterowania, które pozwalają na bardziej zaawansowane dostosowanie obrazu.

Warto tam zajrzeć, by:

włączyć korekcję kolorów – często możecie ręcznie ustawić jasność, kontrast, gamę i nasycenie,
włączyć filtr wyostrzający – subtelne podbicie ostrości może dać bardzo dobry efekt na starszych matrycach,
dostosować skalowanie obrazu – np. wyłączyć rozciąganie nienatywnych rozdzielczości.

Użytkownicy kart Nvidia znajdą te ustawienia w Panelu sterowania Nvidia, z kolei posiadacze AMD Radeon – w aplikacji AMD Software: Adrenalin Edition.

Ustawienia skalowania – nie tylko dla dużych ekranów

Jeśli korzystacie z nietypowej rozdzielczości lub ekran wydaje się zbyt "rozciągnięty", warto sprawdzić ustawienia skalowania w systemie. Windows pozwala np. na skalowanie interfejsu do 125% lub 150%, co nie wpływa na jakość obrazu, ale poprawia komfort użytkowania.

To szczególnie przydatne przy monitorach o wysokiej rozdzielczości, które mają stosunkowo małą przekątną – tekst i ikony nie będą wtedy mikroskopijne.

Sterowniki i oprogramowanie monitora

Starsze monitory rzadko kojarzą się z aktualizacjami, ale to błąd. Zarówno karta graficzna, jak i sam monitor mogą korzystać z oprogramowania, które warto co jakiś czas odświeżyć. Aktualizacje nie tylko poprawiają kompatybilność, ale często też wprowadzają drobne ulepszenia jakości obrazu.

Sterowniki karty graficznej – podstawa działania monitora

To właśnie karta graficzna odpowiada za to, jak obraz trafia na ekran. Dlatego jej sterowniki powinny być zawsze aktualne. Producenci często dodają poprawki związane z obsługą wyświetlaczy, rozdzielczości, a nawet poprawiają błędy skalowania czy zarządzania kolorami.

Aktualizacje pobierzecie bezpośrednio ze stron producentów:

Nvidia: www.nvidia.pl
AMD: www.amd.com
Intel Graphics: www.intel.com

Możecie też skorzystać z aplikacji automatycznych (np. Nvidia GeForce Experience czy AMD Adrenalin), które same sprawdzą dostępność nowych wersji.

Sterowniki monitora – rzadko aktualizowane, ale istotne

Większość osób nie wie, że monitor też może mieć własny sterownik – i często system operacyjny instaluje bardzo ogólny, uniwersalny profil ("Monitor domyślny"), który nie uwzględnia konkretnych parametrów sprzętu.

Warto sprawdzić:

Model monitora – znajdziecie go najczęściej z tyłu obudowy.
Stronę producenta – tam można pobrać dedykowane sterowniki i profil ICC (czyli dane o kolorach, charakterystyce wyświetlania).

Po instalacji system powinien rozpoznawać konkretny model monitora i dostosować ustawienia w sposób bardziej precyzyjny.

Firmware monitora – rzadkie, ale możliwe aktualizacje

Niektóre nowsze modele monitorów (nawet sprzed kilku lat) mają możliwość aktualizacji firmware'u – czyli wewnętrznego oprogramowania sterującego jego działaniem. Zazwyczaj robi się to przez USB lub specjalne narzędzie producenta.

Jeśli wasz monitor czasem się zawiesza, traci sygnał lub nie rozpoznaje rozdzielczości – warto sprawdzić, czy producent nie udostępnił nowej wersji firmware’u.

Kiedy warto pomyśleć o wymianie monitora?

Choć wiele starszych monitorów da się jeszcze uratować prostymi metodami, czasem trzeba spojrzeć prawdzie w oczy — nie każdy sprzęt warto trzymać przy życiu za wszelką cenę. W pewnym momencie dalsze poprawki nie mają już sensu, a nowy monitor może zaoferować znacznie lepsze wrażenia za rozsądne pieniądze.

Oznaki, że monitor się starzeje

Warto rozważyć wymianę monitora, jeśli:

obraz jest stale przygaszony lub migocze, mimo poprawnych ustawień,
na ekranie pojawiają się trwałe przebarwienia, wypalone piksele lub pasy,
monitor nie obsługuje rozdzielczości Full HD, a Wy planujecie pracę z nowoczesnymi aplikacjami, multimediami lub grami,
sprzęt zużywa dużo prądu (dotyczy to zwłaszcza starych monitorów LCD z podświetleniem CCFL lub monitorów CRT),
urządzenie nie ma cyfrowych złącz (HDMI, DisplayPort) i nie współpracuje dobrze z nowszymi komputerami.

Co można kupić w rozsądnej cenie?

Dziś nawet za 500–900 zł można znaleźć nowe monitory z matrycą IPS, rozdzielczością Full HD i przyzwoitym odwzorowaniem kolorów. Przykładowe propozycje:

biuro/dom: 23–24 cale, Full HD, IPS, z filtrami światła niebieskiego i matową matrycą,
do grania: 24–27 cali, 75–144 Hz, niskie opóźnienie (input lag), wsparcie dla FreeSync lub G-Sync,
dla grafików: monitory z pokryciem 99% sRGB, dobrym kontrastem i możliwością kalibracji.

Używane monitory – okazja czy pułapka?

Na rynku wtórnym można znaleźć ciekawe oferty – np. monitory poleasingowe. Trzeba jednak uważać:

sprawdzajcie stan matrycy – zwłaszcza pod kątem przebarwień i wypalonych pikseli,
zwracajcie uwagę na rok produkcji – im starszy, tym trudniej z kompatybilnością i serwisem,
najlepiej kupować z możliwością zwrotu lub odbiorem osobistym.

Podsumowanie

Poprawa jakości obrazu na starszym monitorze nie zawsze wymaga inwestycji w nowy sprzęt. Często wystarczy dobrze dobrany kabel, korekta ustawień, kalibracja kolorów czy aktualizacja sterowników, by znacząco poprawić komfort pracy i wygląd wyświetlanych treści.

Zanim zdecydujemy się na wymianę monitora, warto przejść przez opisane przez nas kroki – wiele z nich zajmuje tylko kilka minut, a efekty potrafią naprawdę zaskoczyć. A jeśli mimo wszystko sprzęt nie daje już rady – to może być idealny moment, by poszukać czegoś nowego i dopasowanego do naszych aktualnych potrzeb.

Tomasz Sławiński

Strona 1 z 1

Artykuły powiązane

Skróty klawiaturowe YouTube. Przegląd najciekawszych

Jak wyłączyć asystenta Google na smartfonie? Krótki poradnik

Jak podłączyć iPhone do telewizora? Wyjaśniamy

Dyski SSD SATA, M.2 SATA oraz M.2 NVMe. Czym się różnią i które są najlepsze?

To też Cię zainteresuje

KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE

Najczęściej czytane