Strona główna / Tutoriale / Jak to zrobić? / Jak rozpoznać phishing i chronić się przed cyberzagrożeniami? Doradzamy

Jak rozpoznać phishing i chronić się przed cyberzagrożeniami? Doradzamy

Jak to zrobić? 27.03.2025

Codziennie tysiące osób pada ofiarą internetowych naciągaczy, często nie zdając sobie z tego sprawy. W tym artykule wyjaśniamy się, jak rozpoznać phishing, unikać podejrzanych wiadomości i skutecznie chronić się przed zagrożeniami w sieci – w pracy i na co dzień.

Tagi:

Cyberprzestępcy ewoluują. By przejąć nasze dane i pieniądze stosują coraz więcej nowych metod oszustw. Fot. Unsplash

Cyberoszuści atakują. Mogą przejmować kontrolę nad pulpitem komputera Jak zabezpieczyć swoje konto na portalach społecznościowych? Praktyczny poradnik dla każdego

Każdego dnia w sieci pojawiają się tysiące prób oszustw – często bardzo dobrze przemyślanych, podszywających się pod znane marki, banki, a nawet... naszych znajomych. Kliknięcie w fałszywy link, podanie loginu na podstawionej stronie czy pobranie zainfekowanego pliku może skończyć się przejęciem konta, wyciekiem danych, a nawet utratą pieniędzy.

Co gorsza – ataki stają się coraz trudniejsze do rozpoznania. Phishing, czyli podszywanie się pod zaufane źródło, to dziś jedno z najczęstszych i najskuteczniejszych cyberzagrożeń. A wszystko zaczyna się od jednego e-maila, SMS-a czy wiadomości na Messengerze, które wyglądają zupełnie normalnie.

Dlatego tak ważne jest, by nauczyć się rozpoznawać sygnały ostrzegawcze i wiedzieć, jak się bronić. Ten poradnik pomoże zrozumieć, jak działają cyberoszuści, czego szukać w podejrzanych wiadomościach i co zrobić, gdy coś wzbudzi zaniepokojenie. Pokażemy też, jak zabezpieczyć swoje konta i urządzenia, żeby nie dać się złapać w pułapkę – nawet jeśli atak będzie wyglądał naprawdę wiarygodnie.

Bez względu na to, czy korzystacie z internetu głównie w celach prywatnych, czy zawodowych – ta wiedza może uchronić was i waszych bliskich przed poważnymi konsekwencjami.

Czym jest phishing i jak działa?

Phishing to jedna z najczęstszych form cyberoszustwa, z którą spotykają się zarówno osoby prywatne, jak i pracownicy firm. Polega na podszywaniu się pod zaufane źródło – bank, firmę kurierską, platformę społecznościową, a nawet znajomego – w celu wyłudzenia danych logowania, numeru karty, kodu BLIK czy zainfekowania urządzenia.

Atakujący tworzą fałszywe wiadomości, strony internetowe lub formularze, które łudząco przypominają prawdziwe. Ich celem jest jedno: nakłonienie do działania – kliknięcia w link, pobrania załącznika lub podania wrażliwych informacji.

Brzmi poważnie? Bo takie właśnie jest. Phishing bazuje na zaufaniu, pośpiechu i emocjach. Wiadomość może wyglądać bardzo wiarygodnie: może zawierać logo banku, poprawny układ graficzny czy dane kontaktowe. Czasem to krótki SMS, który informuje o „próbie logowania” lub „blokadzie konta”. Czasem to wiadomość od „znajomego” na Messengerze, prosząca o pożyczkę lub kod BLIK.

Istnieje kilka odmian phishingu, z których warto znać przynajmniej podstawowe:

Phishing tradycyjny – fałszywe e-maile lub strony internetowe imitujące znane instytucje.
Spear phishing – ataki „na celownik”, skierowane do konkretnych osób, często zawierające dane z mediów społecznościowych, by wyglądać bardziej wiarygodnie.
Smishing – phishing przez SMS, często podszywający się pod kuriera, bank czy operatora sieci.
Vishing – phishing głosowy – czyli telefon od "konsultanta", który chce "pomóc w rozwiązaniu problemu", a tak naprawdę wyciąga dane.

W kolejnych częściach poradnika pokażemy, jak rozpoznać te zagrożenia w praktyce, jakie techniki stosują cyberprzestępcy i – co najważniejsze – jak się przed nimi skutecznie bronić.

Najczęstsze formy phishingu – na co uważać?

Phishing to nie jeden, konkretny atak – to cała grupa różnych technik, które zmieniają się i rozwijają razem z naszymi nawykami internetowymi. Cyberprzestępcy dobrze wiedzą, co działa, i umiejętnie wykorzystują codzienne sytuacje, w których wiele osób nawet nie podejrzewa zagrożenia. Oto najczęstsze scenariusze, na które warto szczególnie uważać.

Fałszywe e-maile z banków lub instytucji

Otrzymujecie wiadomość z logo banku, ostrzeżeniem o „nietypowej aktywności” lub „konieczności aktualizacji danych”? Brzmi poważnie, ale to jeden z najstarszych i najskuteczniejszych trików. Link w takim mailu prowadzi do podrobionej strony banku, gdzie wpisujecie dane… prosto w ręce oszustów.

Oszustwa „na kuriera”

SMS lub e-mail z informacją o niedostarczonej paczce, konieczności dopłaty 2,99 zł albo „problemie z przesyłką” – brzmi znajomo? Te wiadomości wyglądają, jakby pochodziły od InPostu, DPD czy Poczty Polskiej, ale w rzeczywistości prowadzą do zainfekowanych stron lub fałszywych bramek płatniczych.

„Pilna” faktura do opłacenia

To najczęstsza forma phishingu w firmach. Fałszywa wiadomość od „kontrahenta” z fakturą do zapłaty, często opatrzona profesjonalną grafiką i poprawnym podpisem. Po kliknięciu załącznika komputer zostaje zainfekowany, a dane firmowe – zagrożone.

Znajomy prosi o pomoc przez Messenger, WhatsApp czy Instagram

Dostajecie wiadomość typu: „Hej, możesz mi szybko pomóc? Potrzebuję kodu BLIK”. Oszust przejął konto znajomego i próbuje wyłudzić pieniądze, podszywając się pod niego. Niektórzy idą dalej – udają firmy i oferują „konkursy” lub „nagrody” z linkiem do fałszywej strony logowania.

Fałszywe strony logowania

Wygląda jak Facebook, Gmail czy Allegro… ale to tylko kopia. Linki do takich stron trafiają do Was np. przez e-mail, SMS lub reklamy. Wpisujecie dane logowania – a one od razu trafiają do atakującego.

Każda z tych metod ma jeden cel – skłonić odbiorcę do pochopnego działania: kliknięcia, podania danych, przelania pieniędzy. Dlatego najważniejsze, co możecie zrobić, to zatrzymać się na chwilę i pomyśleć.

Zagrożenia w internecie są przez nas zbyt często bagatelizowane. Fot. Unsplash

Jak rozpoznać phishing? Praktyczne wskazówki

Phishing często wygląda „zbyt dobrze”, by go zignorować – i właśnie na tym polega jego skuteczność. Oszuści wkładają sporo wysiłku w to, żeby ich wiadomości i strony wyglądały jak najbardziej profesjonalnie. Ale jeśli wiecie, na co zwracać uwagę, możecie bardzo łatwo je rozpoznać. Oto konkretne sygnały ostrzegawcze.

Dziwny adres nadawcy lub linku

Często e-mail wygląda jak od banku czy znanej firmy, ale adres nadawcy ma literówkę albo kończy się podejrzaną domeną (np. @bank-polska.info zamiast @bankpolski.pl). Podobnie jest z linkami – po najechaniu kursorem możecie zobaczyć, dokąd naprawdę prowadzą.

Presja czasu i emocje

„Zaloguj się natychmiast, aby uniknąć blokady konta!”, „Twoje konto zostanie dezaktywowane w ciągu 24 godzin!” – to typowe teksty phishingowe. Mają przestraszyć i sprawić, że zadziałacie odruchowo, bez zastanowienia.

Błędy językowe i stylistyczne

Choć oszuści są coraz lepsi, wiele fałszywych wiadomości wciąż zawiera błędy ortograficzne, dziwną składnię lub zbyt ogólne sformułowania typu „Drogi użytkowniku” zamiast imienia i nazwiska.

Nieoczekiwane załączniki lub linki

Wiadomość z załącznikiem ZIP, PDF lub plikiem .exe, który rzekomo zawiera fakturę, CV albo potwierdzenie – to klasyczna próba zainfekowania komputera. Równie niebezpieczne są linki do stron, które podszywają się pod znane serwisy.

Zbyt piękne, by było prawdziwe

„Gratulacje! Wygrałeś iPhone’a!”, „Twoja paczka jest już w drodze – kliknij, aby ją odebrać” – wszelkie „darmowe nagrody” w internecie to praktycznie zawsze oszustwo.

Jak się skutecznie chronić przed zagrożeniami?

Dobra wiadomość jest taka, że większości ataków phishingowych i cyberzagrożeń można skutecznie uniknąć, stosując kilka prostych zasad. To nie magia – to zdrowy rozsądek, dobre nawyki i podstawowe zabezpieczenia, które działają jak tarcza ochronna dla naszych danych.

Korzystajcie z uwierzytelniania dwuskładnikowego (2FA)

Nawet jeśli ktoś pozna nasze hasło, nie zaloguje się bez drugiego składnika – np. kodu z aplikacji. Włączcie 2FA na wszystkich ważnych kontach: e-mail, bank, social media. To prosta, ale bardzo skuteczna blokada.

Zawsze zachowujcie czujność

Nie klikajcie w linki „bo przyszły z banku”. Nie pobierajcie załączników „bo faktura wygląda znajomo”. Myślcie krytycznie. Jeśli coś budzi wątpliwości – lepiej sprawdzić dwa razy niż raz się nabrać.

Używajcie silnych, unikalnych haseł

Hasła typu „haslo123” lub to samo hasło do kilku serwisów to otwarte drzwi dla hakerów. Każde konto powinno mieć inne hasło. Używajcie menedżera haseł, by nie musieć ich pamiętać.

Aktualizujcie systemy i aplikacje

Stare oprogramowanie to często otwarta furtka dla atakujących. Upewnijcie się, że telefon, komputer i przeglądarka są zawsze aktualne. Warto też włączyć automatyczne aktualizacje tam, gdzie to możliwe.

Zainstalujcie program antywirusowy

Dobre oprogramowanie antywirusowe może wykrywać i blokować phishing, złośliwe pliki oraz podejrzane strony. Wiele z nich ma też funkcje monitorowania zachowań i ochrony przeglądarki.

Korzystajcie tylko z zaufanych sieci i stron

Unikajcie logowania się do ważnych kont w publicznych Wi-Fi (np. w kawiarni, hotelu). Jeśli musicie – korzystajcie z VPN. Sprawdzajcie, czy strona, na której się logujecie, zaczyna się od „https://” i ma poprawną domenę.

Weryfikujcie informacje u źródła

Jeśli bank, firma kurierska czy ktoś znajomy prosi o podanie danych – zadzwońcie, napiszcie, upewnijcie się, że to prawdziwa prośba. Nigdy nie odpowiadajcie na takie prośby bez sprawdzenia.

Te zasady mogą wydawać się oczywiste, ale to właśnie ich przestrzeganie odróżnia osoby świadome od ofiar oszustów. A im więcej z nich wdrożycie na co dzień – tym bezpieczniejsi będziecie w sieci.

Co robić, gdy podejrzewamy atak lub już podaliśmy dane?

Zdarza się najlepszym – chwila nieuwagi, pośpiech, presja sytuacji… i klikacie w link, podajecie dane logowania, przesyłacie kod BLIK albo wpisujecie numer karty. Najważniejsze to nie panikować, tylko działać szybko i zdecydowanie.

Jeśli podejrzewacie, że kliknęliście w link phishingowy, podaliście dane logowania do konta lub otrzymaliście podejrzaną wiadomość, natychmiast zmieńcie hasło do danego konta – najlepiej z innego, bezpiecznego urządzenia. Jeżeli to konto, które nie miało włączonego uwierzytelniania dwuskładnikowego (2FA), włączcie je od razu po odzyskaniu dostępu. Jeśli tego samego hasła używaliście gdzieś indziej (co i tak nie powinno mieć miejsca), koniecznie zmieńcie je również tam.

W sytuacji, gdy podaliście dane karty płatniczej lub wykonaliście przelew na podstawie fałszywej wiadomości, skontaktujcie się natychmiast z bankiem – możliwe, że uda się zablokować transakcję, zastrzec kartę lub odzyskać środki. Warto też poinformować bank, że wasze dane mogły zostać przejęte – być może zalecą dodatkowe zabezpieczenia lub zmianę loginów.

Jeśli doszło do przejęcia konta – na przykład w social mediach – postarajcie się jak najszybciej odzyskać do niego dostęp, korzystając z formularzy odzyskiwania hasła. Większość platform ma też specjalne strony do zgłaszania przejęcia konta. Warto poinformować znajomych lub współpracowników, że konto mogło zostać wykorzystane do rozsyłania spamu lub próśb o pieniądze – lepiej zapobiec dalszemu oszustwu.

Jeśli sprawa dotyczy poważniejszego incydentu – np. wycieku danych firmowych, złośliwego oprogramowania czy podejrzenia ataku na większą skalę – zgłoście to odpowiednim instytucjom. W Polsce możecie skontaktować się z CERT Polska (www.cert.pl) lub zgłosić cyberprzestępstwo na najbliższym komisariacie.

Pamiętajcie też, że po każdym takim incydencie warto przez kilka dni szczególnie uważnie monitorować swoje konta: bankowe, e-mailowe, social media. Jeśli zauważycie coś podejrzanego – reagujcie od razu. Im szybciej, tym większa szansa, że uda się ograniczyć skutki.

Edukacja i czujność – to najskuteczniejsza broń

W świecie cyfrowych zagrożeń technologia może wiele, ale to świadomość i ostrożność użytkownika są pierwszą linią obrony. Najlepsze programy antywirusowe czy systemy bezpieczeństwa nie pomogą, jeśli sami – przez nieuwagę lub brak wiedzy – wpuścimy zagrożenie do swojego telefonu czy komputera.

Dlatego warto stale poszerzać swoją wiedzę na temat cyberzagrożeń. Nie musicie od razu zostać specjalistami od bezpieczeństwa IT – wystarczy, że będziecie znać podstawowe zasady i nauczycie się rozpoznawać niepokojące sygnały. Regularnie sprawdzajcie wiarygodne źródła, takie jak blogi ekspertów ds. bezpieczeństwa, komunikaty od CERT Polska, kampanie edukacyjne prowadzone przez banki czy duże firmy technologiczne. Warto śledzić, jak zmieniają się metody oszustów – bo phishing, ransomware czy fałszywe strony logowania stale ewoluują.

Pamiętajcie też, że nie tylko wy możecie stać się celem. Oszuści bardzo często uderzają w osoby mniej obeznane z technologią – dzieci, nastolatków, seniorów. Dlatego jeśli wiecie więcej – dzielcie się wiedzą z innymi. Pokażcie bliskim, jak rozpoznać podejrzaną wiadomość, jak ustawić silne hasło, jak nie dać się nabrać na „łatwą wygraną”. Czasami jedno pomocne, wyjaśniające zdanie może uchronić kogoś przed poważnymi stratami.

Nie chodzi o to, by się bać internetu – chodzi o to, by korzystać z niego świadomie. Sieć to fantastyczne narzędzie, ale wymaga od nas uwagi i rozsądku. A jeśli po przeczytaniu tego poradnika spojrzycie na każdą wiadomość, link czy formularz z odrobiną większej ostrożności – to już ogromny krok w stronę cyfrowego bezpieczeństwa.

Podsumowanie

W cyfrowym świecie zagrożenia czyhają nie tylko na wielkie firmy, ale również – a może przede wszystkim – na zwykłych użytkowników internetu. Phishing, złośliwe oprogramowanie, fałszywe strony logowania, wyłudzanie danych – to wszystko może spotkać każdego, kto nie zachowa ostrożności. Co więcej, te ataki są często bardzo dobrze przygotowane, wiarygodne i wymierzone w naszą codzienność: przesyłki, bankowość, media społecznościowe.

Ale dobra wiadomość jest taka, że świadomość i podstawowe zasady bezpieczeństwa naprawdę działają. Silne hasła, uwierzytelnianie dwuskładnikowe, regularne aktualizacje, zdrowy rozsądek przy klikaniu w linki – to proste rzeczy, które znacząco podnoszą Wasze bezpieczeństwo. A jeśli dołożycie do tego czujność, wiedzę i chęć dzielenia się nią z innymi, stajecie się trudnym celem dla oszustów.

Internet nie musi być niebezpieczny – ale wymaga od nas odpowiedzialności. Im więcej wiecie i im uważniej korzystacie z sieci, tym mniejsze ryzyko, że padniecie ofiarą cyberprzestępców.

Tomasz Sławiński

Strona 1 z 1

Artykuły powiązane

Jak bezpiecznie korzystać z publicznych sieci Wi-Fi? Doradzamy

Zamierzasz kupić hulajnogę elektryczną? Poznaj przepisy które uchronią cię przed mandatem

Termoobieg w piekarniku. Jak działa i kiedy się przydaje? Wyjaśniamy

6 rzeczy o których zapominamy użytkując smartfona

To też Cię zainteresuje

KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE

Najczęściej czytane

Jak rozpoznać phishing i chronić się przed cyberzagrożeniami? Doradzamy

Czym jest phishing i jak działa?

Najczęstsze formy phishingu – na co uważać?

Jak rozpoznać phishing? Praktyczne wskazówki

Jak się skutecznie chronić przed zagrożeniami?

Co robić, gdy podejrzewamy atak lub już podaliśmy dane?

Edukacja i czujność – to najskuteczniejsza broń

Podsumowanie

Artykuły powiązane

Jak bezpiecznie korzystać z publicznych sieci Wi-Fi? Doradzamy

Zamierzasz kupić hulajnogę elektryczną? Poznaj przepisy które uchronią cię przed mandatem

Termoobieg w piekarniku. Jak działa i kiedy się przydaje? Wyjaśniamy

6 rzeczy o których zapominamy użytkując smartfona

To też Cię zainteresuje

KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE

Najczęściej czytane

5 programów do skutecznego czyszczenia zawartości komputera

Jak zabezpieczyć ekran smartfona przed upadkiem? Doradzamy

Jak sprawić by Google nie personalizowało wyników wyszukiwania w sieci?

Recenzja Dreame X50 Ultra - robota, który ma wszystko, co oferuje współczesna technologia

Programy, dzięki którym można przywrócić skasowane dane. Przegląd

Posiadacie iPhone’a lub inny sprzęt Apple? Sprawdźcie czym jest certyfikat MFi

Popularne tematy