W tym poradniku pokazujemy krok po kroku, jak bezpiecznie wyczyÅ›cić smartfon przed sprzedażą. Dowiecie siÄ™, jak wÅ‚Ä…czyć szyfrowanie, usunąć konta, przeprowadzić peÅ‚ny reset i – jeÅ›li trzeba – nadpisać dane tak, by nie istniaÅ‚a żadna szansa na ich odzyskanie. DziÄ™ki temu bÄ™dziecie mieć pewność, że nikt nie przejmie waszych prywatnych informacji – nawet po zmianie wÅ‚aÅ›ciciela telefonu.
ZwykÅ‚e „przywrócenie ustawieÅ„ fabrycznych” nie wystarczy
Wielu użytkowników myÅ›li, że wystarczy wejść w ustawienia i wybrać opcjÄ™ „przywróć ustawienia fabryczne”, by wszystkie dane z telefonu zniknęły raz na zawsze. To jednak czÄ™sto zÅ‚udne poczucie bezpieczeÅ„stwa. Choć urzÄ…dzenie wyglÄ…da na puste, dane takie jak zdjÄ™cia, wiadomoÅ›ci, historia przeglÄ…dania czy zapisane pliki mogÄ… nadal istnieć w pamiÄ™ci – ukryte, ale możliwe do odzyskania. Wynika to z faktu, że przy typowym resecie system nie usuwa fizycznie danych, lecz jedynie oznacza przestrzeÅ„ jako „wolnÄ…”. Tak dÅ‚ugo, jak ta przestrzeÅ„ nie zostanie nadpisana nowymi danymi, pliki wciąż mogÄ… być odzyskane przy użyciu odpowiednich narzÄ™dzi – także tych ogólnodostÄ™pnych w internecie. To tak, jakbyÅ›cie wyrzucili dokument do kosza, ale nie rozdarli go na kawaÅ‚ki – i ktoÅ› mógÅ‚by go po prostu wyjąć.
Wystarczy prosty program do odzyskiwania danych, by odtworzyć usuniÄ™te zdjÄ™cia lub pliki, które wydawaÅ‚y siÄ™ dawno wykasowane. W kontekÅ›cie sprzedaży telefonu osobie obcej – to realne zagrożenie. Na urzÄ…dzeniu mogÅ‚y znajdować siÄ™ dane logowania do banku, zdjÄ™cia rodzinne, prywatne notatki, zapisane hasÅ‚a czy pliki firmowe. JeÅ›li nowy wÅ‚aÅ›ciciel (albo ktoÅ›, kto przechwyci telefon) zechce je odzyskać, w wielu przypadkach bÄ™dzie to możliwe. Dlatego samo przywrócenie ustawieÅ„ fabrycznych to dopiero poczÄ…tek – a nie koniec procesu czyszczenia telefonu. W dalszej części poradnika pokażemy wam, jak przygotować urzÄ…dzenie tak, by dane naprawdÄ™ zniknęły, a nie tylko przestaÅ‚y być widoczne.
Szyfrowanie – pierwszy krok, który warto wykonać zanim pomyÅ›limy o sprzedaży/oddaniu smartfona
Zanim przystÄ…picie do usuwania danych z telefonu, najważniejszym zabezpieczeniem, jakie możecie zastosować, jest szyfrowanie pamiÄ™ci. To technika, która sprawia, że wszystkie dane w pamiÄ™ci urzÄ…dzenia stajÄ… siÄ™ niezrozumiaÅ‚e bez odpowiedniego klucza – a wiÄ™c bez waszego hasÅ‚a, kodu PIN lub danych biometrycznych. Nawet jeÅ›li ktoÅ› odzyska pliki po resecie, nie bÄ™dzie w stanie ich odczytać bez odszyfrowania.
W wiÄ™kszoÅ›ci nowoczesnych smartfonów – zarówno z Androidem, jak i iOS – szyfrowanie jest domyÅ›lnie wÅ‚Ä…czone już od momentu pierwszego uruchomienia. Warto jednak siÄ™ upewnić, czy ta funkcja rzeczywiÅ›cie dziaÅ‚a, zwÅ‚aszcza jeÅ›li telefon ma kilka lat albo byÅ‚ wczeÅ›niej modyfikowany.
Na Androidzie możecie to sprawdzić w ustawieniach, w sekcji BezpieczeÅ„stwo lub Zabezpieczenia i lokalizacja, gdzie powinna znajdować siÄ™ informacja o stanie szyfrowania urzÄ…dzenia. W nowszych wersjach Androida nie da siÄ™ już wyÅ‚Ä…czyć tej funkcji, ale na starszych systemach możecie jÄ… wÅ‚Ä…czyć rÄ™cznie – i zdecydowanie warto to zrobić przed wykonaniem resetu fabrycznego.
W przypadku iPhone’ów szyfrowanie jest integralnÄ… częściÄ… systemu od wielu lat. UrzÄ…dzenie z iOS automatycznie szyfruje dane, gdy tylko ustawicie kod blokady ekranu. JeÅ›li kodu nie ma – szyfrowanie nie dziaÅ‚a. Dlatego przed dalszymi krokami upewnijcie siÄ™, że kod jest aktywny.
Szyfrowanie peÅ‚nej pamiÄ™ci to jeden z najskuteczniejszych sposobów na ochronÄ™ prywatnoÅ›ci. Po jego zastosowaniu nawet po przywróceniu ustawieÅ„ fabrycznych nie bÄ™dzie możliwe odczytanie odzyskanych plików bez klucza deszyfrujÄ…cego – którego oczywiÅ›cie nie ma już po resecie. To wÅ‚aÅ›nie dlatego szyfrowanie + reset = realne bezpieczeÅ„stwo, a nie tylko pozory usuniÄ™cia danych. JeÅ›li wasz telefon nie ma domyÅ›lnie wÅ‚Ä…czonego szyfrowania – wÅ‚Ä…czcie je. JeÅ›li ma – nie wyÅ‚Ä…czajcie go przed czyszczeniem. To fundament bezpiecznego przekazania urzÄ…dzenia w inne rÄ™ce.
Kopia zapasowa i wylogowanie z kont – zanim zaczniecie czyÅ›cić
Zanim zaczniecie cokolwiek usuwać z telefonu, warto zadbać o dwie rzeczy: zrobienie kopii zapasowej ważnych danych oraz peÅ‚ne wylogowanie siÄ™ ze wszystkich powiÄ…zanych kont. To etap, którego nie należy pomijać – nie tylko ze wzglÄ™dów praktycznych, ale również dlatego, że niektóre zabezpieczenia mogÄ… zablokować nowemu wÅ‚aÅ›cicielowi dostÄ™p do urzÄ…dzenia, jeÅ›li o tym zapomnicie.
Kopia zapasowa to pierwszy krok. Po przywróceniu ustawieÅ„ fabrycznych wszystkie dane zniknÄ… – i nie bÄ™dzie już odwrotu. Dlatego jeÅ›li chcecie zachować zdjÄ™cia, kontakty, wiadomoÅ›ci, historiÄ™ poÅ‚Ä…czeÅ„ czy aplikacje, zróbcie peÅ‚nÄ… kopiÄ™ zapasowÄ… w chmurze lub na komputerze.
Na Androidzie możecie to zrobić przez konto Google (Ustawienia → System → Kopia zapasowa), a na iPhone przez iCloud (Ustawienia → [Wasze imiÄ™] → iCloud → Backup). AlternatywÄ… sÄ… aplikacje producenta – np. Samsung Smart Switch czy Huawei HiSuite – lub backup lokalny przez kabel.
DrugÄ… ważnÄ… rzeczÄ… jest wylogowanie siÄ™ z kont powiÄ…zanych z telefonem, przede wszystkim z konta Google, Apple ID czy kont producenta (np. Samsung, Xiaomi). JeÅ›li tego nie zrobicie, po resecie urzÄ…dzenie wÅ‚Ä…czy tzw. blokadÄ™ FRP (Factory Reset Protection) – czyli mechanizm, który chroni telefon przed kradzieżą, ale może też skutecznie uniemożliwić korzystanie z niego nowemu wÅ‚aÅ›cicielowi.
W przypadku iPhone’a musicie dezaktywować funkcjÄ™ Find My iPhone i wylogować siÄ™ z Apple ID (Ustawienia → [wasze imiÄ™] → Wyloguj siÄ™). Bez tego nowy użytkownik nie bÄ™dzie mógÅ‚ aktywować urzÄ…dzenia po resecie.
W Androidzie wystarczy usunąć konto Google z ustawieÅ„ (Ustawienia → Konta → Google → UsuÅ„ konto), ale warto też upewnić siÄ™, że nie ma aktywnej blokady ekranu i żadnych innych kont zabezpieczajÄ…cych.
Dopiero po zrobieniu kopii zapasowej i peÅ‚nym wylogowaniu siÄ™ możecie bezpiecznie przejść do resetowania telefonu. PominiÄ™cie tego etapu może doprowadzić do utraty danych lub zablokowania urzÄ…dzenia – i to na staÅ‚e.
Reset danych przed sprzedażą smartfona to konieczność. Fot. HotGear
Reset fabryczny – wÅ‚aÅ›ciwie wykonany
Po wykonaniu kopii zapasowej, wylogowaniu siÄ™ z kont i upewnieniu siÄ™, że pamięć urzÄ…dzenia jest zaszyfrowana, możecie przejść do kluczowego etapu – przywrócenia ustawieÅ„ fabrycznych. Ale choć opcja ta wydaje siÄ™ prosta i dostÄ™pna w kilku klikniÄ™ciach, sposób jej wykonania ma duże znaczenie dla bezpieczeÅ„stwa danych.
W systemie Android reset fabryczny znajdziecie zazwyczaj w menu:
Ustawienia → System → Resetowanie → Przywracanie ustawieÅ„ fabrycznych
Na niektórych urzÄ…dzeniach może to być też:
Ustawienia → ZarzÄ…dzanie ogólne → Resetuj → Przywróć dane fabryczne
W przypadku iPhone’ów odpowiednia Å›cieżka to:
Ustawienia → Ogólne → PrzenieÅ› lub wyzeruj iPhone’a → Wymaż zawartość i ustawienia
Ważne jest, by nie korzystać z opcji „wymaż dane” oferowanej przez aplikacje firm trzecich (np. menedżery plików), ponieważ nie gwarantujÄ… one peÅ‚nego usuniÄ™cia wszystkich danych systemowych i kont. Reset fabryczny dostÄ™pny w ustawieniach systemu ma tÄ™ przewagÄ™, że przywraca urzÄ…dzenie do stanu poczÄ…tkowego, jednoczeÅ›nie wymazujÄ…c wszelkie dane użytkownika i konfiguracje zabezpieczeÅ„ – o ile wczeÅ›niej usunÄ™liÅ›cie swoje konta i wÅ‚Ä…czyliÅ›cie szyfrowanie.
W niektórych wersjach Androida dostÄ™pne sÄ… dodatkowe opcje, takie jak „gÅ‚Ä™bokie czyszczenie” lub „formatowanie wszystkich danych” – jeÅ›li wasze urzÄ…dzenie to oferuje, warto z nich skorzystać, by mieć pewność, że także dane tymczasowe i buforowane zostaÅ‚y wyczyszczone.
Nie zapomnijcie też o karcie SD, jeÅ›li byÅ‚a używana. Reset fabryczny zazwyczaj nie formatuje karty pamiÄ™ci – trzeba to zrobić osobno. Możecie to zrobić z poziomu ustawieÅ„ systemu (Pamięć → Karta SD → Formatuj) albo fizycznie wyjąć kartÄ™ i użyć jej ponownie tylko wtedy, gdy zostaÅ‚a dokÅ‚adnie wyczyszczona.
JeÅ›li w urzÄ…dzeniu byÅ‚a aktywna karta eSIM, warto jÄ… usunąć rÄ™cznie przed resetem – wiÄ™kszość telefonów oferuje takÄ… opcjÄ™ w ustawieniach sieci komórkowej. Pozostawienie aktywnej eSIM może wiÄ…zać siÄ™ z ryzykiem naruszenia prywatnoÅ›ci lub komplikacji dla nowego wÅ‚aÅ›ciciela.
Dopiero po przeprowadzeniu peÅ‚nego, systemowego resetu fabrycznego możecie mieć podstawy do uznania, że urzÄ…dzenie zostaÅ‚o oczyszczone – ale jeÅ›li chcecie mieć absolutnÄ… pewność, warto wykonać jeszcze jeden dodatkowy krok, o którym przeczytacie w kolejnym punkcie.
Dodatkowe kroki bezpieczeństwa dla najbardziej ostrożnych
JeÅ›li zależy wam na absolutnej pewnoÅ›ci, że żadna osoba trzecia nie odzyska danych z waszego telefonu, możecie wykonać kilka dodatkowych czynnoÅ›ci po resecie fabrycznym. Choć dla wiÄ™kszoÅ›ci użytkowników wczeÅ›niejsze kroki w zupeÅ‚noÅ›ci wystarczÄ…, te metody polecane sÄ… w szczególnoÅ›ci osobom przechowujÄ…cym w telefonie dane wrażliwe, np. firmowe, medyczne, finansowe lub osobiste treÅ›ci, których wyciek mógÅ‚by mieć poważne konsekwencje.
Pierwszym i najbardziej znanym sposobem jest tzw. nadpisywanie wolnej przestrzeni. Polega to na zapełnieniu pamięci telefonu przypadkowymi danymi, po wykonaniu resetu. Jak to zrobić? Po resecie wystarczy:
- zgrać na telefon dużą ilość bezużytecznych danych (np. filmów, nagraÅ„ wideo),
- wypełnić pamięć niemal do pełna,
- a nastÄ™pnie ponownie przywrócić ustawienia fabryczne.
W ten sposób nowa zawartość nadpisuje poprzedniÄ…, uniemożliwiajÄ…c jej odzyskanie – nawet jeÅ›li ktoÅ› użyÅ‚by specjalistycznego oprogramowania. To prosta metoda, która daje bardzo dobre efekty bez potrzeby używania zewnÄ™trznych narzÄ™dzi.
Dla użytkowników Androida istniejÄ… również specjalne aplikacje do bezpiecznego usuwania danych, takie jak Shreddit czy iShredder, które oferujÄ… funkcje nadpisywania zgodne z wieloma standardami (np. DoD 5220.22-M). Trzeba jednak pamiÄ™tać, że ich skuteczność zależy od rodzaju pamiÄ™ci i wersji systemu – a dziaÅ‚anie tych aplikacji wymaga przyznania odpowiednich uprawnieÅ„ i ostrożnoÅ›ci. Niektóre mogÄ… dziaÅ‚ać tylko na zrootowanych urzÄ…dzeniach. W przypadku kart pamiÄ™ci warto również przeprowadzić ich peÅ‚ne formatowanie zamiast „szybkiego”. Umożliwia to np. komputer z systemem Windows – wystarczy podÅ‚Ä…czyć kartÄ™ przez czytnik i wybrać opcjÄ™ „peÅ‚ne formatowanie z nadpisaniem danych”.
Nie zapominajcie również o karcie eSIM, jeÅ›li korzystaliÅ›cie z niej zamiast tradycyjnej karty SIM. eSIM można usunąć rÄ™cznie w ustawieniach sieci komórkowej. Pozostawienie jej na urzÄ…dzeniu może skutkować niechcianym dostÄ™pem do kont operatora, danych billingowych czy funkcji zwiÄ…zanych z identyfikacjÄ… numeru.
Stosując te dodatkowe metody, maksymalizujecie poziom bezpieczeństwa i praktycznie eliminujecie możliwość odzyskania danych, nawet przez osoby dysponujące zaawansowanym oprogramowaniem. W kolejnej części podsumujemy, kiedy można uznać, że telefon został trwale wyczyszczony i gotowy do sprzedaży lub przekazania.
Podsumowanie
Sprzedaż lub przekazanie smartfona to coÅ› wiÄ™cej niż tylko usuniÄ™cie zdjęć i klikniÄ™cie „przywróć ustawienia fabryczne”. JeÅ›li zależy wam na bezpieczeÅ„stwie danych – a powinniÅ›cie na nim polegać – warto potraktować ten proces poważnie. Sam reset to za maÅ‚o, bo w wielu przypadkach dane da siÄ™ odzyskać. Szyfrowanie, dokÅ‚adne wylogowanie z kont, poprawnie wykonany reset i – jeÅ›li trzeba – nadpisanie pamiÄ™ci, to skuteczna strategia, która pozwoli wam spać spokojnie.
Dopiero po wykonaniu tych kroków możecie uznać, że:
- dane zostały trwale zaszyfrowane lub nadpisane,
- wszystkie konta zostały poprawnie usunięte,
- urządzenie nie zawiera pozostałości wrażliwych informacji,
- nowy użytkownik nie będzie miał dostępu do żadnych waszych danych.
Niezależnie od tego, czy sprzedajecie urządzenie obcej osobie, oddajecie znajomemu, czy przekazujecie komuś z rodziny, warto wykonać te kroki. To nie tylko kwestia ostrożności, ale także zdrowego rozsądku.
Tomasz Sławiński
KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE