Pliki cookies. Co to jest i jak je usunąć?

Czym dokładnie są cookies?

To po prostu niewielkich rozmiarów pliki tekstowe, automatycznie generowane przez odwiedzane przez nas strony WWW, zawierające szereg informacji zapisanych w postaci ciągu cyfr i liczb. Są one przechowywane w pamięci przeglądarki internetowej na naszym urządzeniu, niezależnie czy jest to smartfon, laptop czy komputer stacjonarny.

Podstawowym celem tworzenia plików cookie jest to, by witryna internetowa mogła „zapamiętać” nasz pobyt na niej – to właśnie dzięki ciasteczkom strona wie, po naszym powrocie, że już na niej byliśmy i jest w stanie odpowiednio się dopasować.

Dzięki takiemu rozwiązaniu autorzy stron mogą je personalizować pod kątem upodobań użytkowników, a wybory gości mogą być zapamiętane na dłużej, bez konieczności ustawiania ich od nowa podczas każdej wizyty.

Z czasem jednak funkcje cookies rozrosły się znacząco i zaczęły budzić kontrowersje – przede wszystkim dlatego, że strony zaczęły zbierać więcej wrażliwych informacji o nas samych. Dzięki tym zapisom właściciele i wydawcy stron internetowych mogą poznać nasze osobiste gusta, wybory i preferencje, wiedzą ile czasu spędziliśmy nad konkretnymi treściami, co się nam podobało i na czym się skupiliśmy, a co na przykład uszło naszej uwadze, lub co wyłączyliśmy od razu.

Rodzaje plików cookies

• Tymczasowe (sesyjne) to pliki, które jedynie tymczasowo trafiają do pamięci przeglądarki, pozostają w jej pamięci tylko do momentu zakończenia sesji.
• Stałe, czyli takie, które mogą pozostawać w pamięci przeglądarki tak długo, jak wynika to z ustawień samej przeglądarki.
• Własne pochodzące z przeglądanej strony internetowej.
• Zewnętrzne pochodzące z serwisu innego niż witryna odwiedzana (np. jeśli w odwiedzanej przez nas stronie znajduje się przycisk „polub to” serwisu społecznościowego). Dane zbiera też Google Analytics – specjalne narzędzie Google dla twórców stron.
• Konfiguracji pozwalają na ustawienie i zapamiętanie konkretnych funkcji i usług w serwisie.
• Niezbędne bez nich korzystanie ze specjalnie ustawionych usług dostępnych w serwisie nie byłoby możliwe.
• Funkcjonalne umożliwiają zapamiętanie osobistych ustawień dokonanych przez użytkownika.
• Reklamowe umożliwiają dostarczenie treści reklamowych tak, by były dostosowane do zainteresowań internauty odwiedzającego witrynę.

Funkcje plików cookies

Z reguły, jak już wspomniałem, ciasteczka umożliwiają dostosowanie strony internetowej do potrzeb i oczekiwań użytkownika. Dzieje się to poprzez zapis informacji na temat naszego komputera. Cookies zapisują model, parametry sprzętu, typ używanej przeglądarki. Pozwala to stronom i serwisom internetowym sprawdzić, czy już tam byliśmy. Ponadto:

• Umożliwiają witrynom i serwisom internetowym polecanie nam tematów a czasem nawet konkretnych produktów (w sklepach on-line) zbliżone do tych, które wcześniej już tam wybieraliśmy;
• Dzięki cookies mogą istnieć, chociażby koszyki w sklepach internetowych, mogą one być zapamiętywane tak, że nawet jeśli musimy przerwać sesję z komputerem, po powrocie na stronę sklepu niczego nie stracimy;
• To właśnie dzięki ciasteczkom możemy mieć własne konta w serwisach, nie musimy też logować się za każdym razem, gdy przechodzimy z podstrony na podstronę, czy z artykułu na artykuł;
• Dzięki ciasteczkom odpowiednio zbudowana strona nie wyświetla nam wciąż tej samej zawartości (przy każdej wizycie zmienia się np. kolejność prezentowanych materiałów), pojawiają się nowe treści spersonalizowane, chociażby ankiety;
• Dzięki ciasteczkom serwis wie, skąd jesteśmy (lokalizacja po adresie IP) i jest w stanie wyświetlić nam reklamy dopasowane do naszego miejsca zamieszkania. Przykładowo, jeśli mieszkamy w Łodzi, nie otrzymamy reklam klubów fitness z Krakowa czy Poznania, tylko ze swojej najbliższej okolicy;
• Pliki cookies są bardzo ważnym elementem codziennej pracy serwisów WWW. Dzięki nim ich twórcy mogą prowadzić statystyki stron. Wiedzą, które tematy budzą zainteresowanie, a które nie. Dzięki ciasteczkom widać ile czasu odwiedzający stronę spędzają na przeglądaniu konkretnych materiałów czy tekstów. Pomaga to lepiej dopasować ofertę do potrzeb użytkownika.

Zazwyczaj pliki cookies ułatwiają nam życie – bez nich przy każdym wejściu na stronę widzielibyśmy surową, ogólną wersję witryny niedopasowaną do naszych wcześniejszych pobytów na niej. Pozwalają też oszczędzić czas, eliminując konieczność ustawiania parametrów wizyty przy każdorazowym wejściu do naszego ulubionego serwisu.

Jakie informacje są zapisywane w plikach cookies?

To już zależy w dużej mierze od tego, jakie dane są wymagane przez konkretną witrynę. Najczęściej jednak w ciągu znaków generowanych przez algorytmy strony znajdziemy wspomniane wcześniej dane sprzętu komputerowego czy model smartfona, system operacyjny oraz:

• Nasze dane osobowe, jeśli je podaliśmy;
• Metryczka, czyli grupa wiekowa, płeć, lokalizację, ustawienia językowe (język czytanych przez nas witryn i tekstów), elementy historii naszych wyszukiwań internetowych;
• Dane dotyczące aktywności w witrynie, czas spędzony nad konkretnymi treściami, czas spędzony w całym serwisie i jego poszczególnych częściach;
• Produkty z koszyka w odwiedzonym sklepie internetowym.

Czy plików cookies należy się bać?

Odpowiedź jest prosta – nie jeśli korzystamy z zaufanych witryn, a także nie ignorujemy pojawiających się na stronach, pozornie uciążliwych zapytań o „akceptację cookies”.

Czasem warto poświęcić chwilę i przejrzeć dostępne uprawnienia oraz zasady, by wiedzieć na co „pozwala sobie” dana strona. Jest tam też możliwość dopasowania zgód do własnych preferencji – na szczęście dziś nie musimy się godzić na wszystko.

Dzisiejsze regulacje prawne na terenie UE pozwalają na:

• Akceptowanie obsługi cookies, co pozwala użytkownikowi w pełni skorzystać z ich funkcjonalności w ramach strony;
• Osobiste zarządzanie plikami z poziomu pojedynczych witryn;
• Precyzyjne określenie ustawień dla różnych typów „cookie”, na przykład akceptowania plików stałych a nieakceptowania zewnętrznych;
• Całkowite blokowanie lub usuwanie plików cookies. Warto mieć jednak świadomość, że w wielu serwisach WWW oznacza to obecnie ograniczenie ich możliwości.

Obawiać można się jedynie nieuczciwych praktyk polegających na odsprzedaży bądź też niezgodnym z regulaminami wykorzystywaniem zebranych rekordów. A są to bardzo cenne dane, gdyż zapewniają wielu potencjalnym dostawcom towarów i usług dostęp do potencjalnie mocno zainteresowanego klienta. Na przykład, jeśli przeglądamy w sieci kolejne modele pralek automatycznych, to dla sprzedawcy takiego sprzętu jest to informacja na wagę złota. Lepiej bowiem kierować reklamę nowego modelu do takiej osoby niż do losowych użytkowników w całej sieci.  

Warto pamiętać, ze cookies to tylko narzędzie. Same w sobie nie są ani dobre, ani złe a tym bardziej groźne. Wbrew panującym stereotypom nie są to „pliki szpiegujące”, to po prostu nośniki informacji.

Usuwanie plików cookies z przeglądarki

Jako użytkownicy mamy możliwość usuwania plików cookies ze swojego urządzenia. Ja pokażę to na przykładzie przeglądarki Microsoft Edge, ale w pozostałych cały proces wygląda bardzo podobnie.

1. Na początek w prawym górnym rogu przeglądarki trzeba odszukać menu otwierające ustawienia. W Edge są to trzy kropki. Kliknięcie spowoduje otwarcie panelu sterowania.

2. Następnie należy najechać kursorem na pasek "Historia", a gdy wysunie się boczne menu wybrać opcję "Wyczyść dane przeglądania"

3. Otworzy się wówczas kolejne okno, tym razem możemy wybrać dokładnie co i z jakiego czasu chcemy usunąć. Najpierw wybieramy okres, jaki ma objąć czyszczenie.

4. Na koniec wybieramy rodzaj plików, które chcemy wyczyścić (w naszym przypadku cookies) - przeglądarka Edge dostarcza tu garść przydatnych informacji statystycznych i na koniec zatwierdzamy przyciskiem "Wyczyść teraz".

I cała operacja zakończona. Trzeba mieć jednak świadomość, że kolejne zapisy tego typu będą gromadzone natychmiast po odwiedzeniu kolejnej strony internetowej. Jeśli zatem nie chcemy tego typu danych przetrzymywać na komputerze, czynność należy co pewien czas powtarzać.

Tomasz Sławiński