Spyware to poważny i trudny problem, który może dotyczyć zarówno smartfonów z Androidem, jak i iPhone'ów z iOS, ponieważ wykorzystuje luki w zabezpieczeniach systemu operacyjnego lub aplikacji, a te niestety sÄ… obecne we wszystkich wspóÅ‚czesnych urzÄ…dzeniach mobilnych, bez wzglÄ™du na typ czy producenta. OczywiÅ›cie twórcy oprogramowania telefonów starajÄ… siÄ™ je maksymalnie zabezpieczyć, ale nie zawsze siÄ™ to udaje. CzÄ™sto dziury w systemach wykrywane sÄ… dopiero w trakcie eksploatacji, wówczas – jeÅ›li chcemy siÄ™ szybko pozbyć intruza, z zagrożeniem musimy walczyć sami. Tymczasem problem szpiegowania telefonów to nie fantazje, ale realne zjawisko.
Spyware – co to jest?
Spyware to rodzaj zÅ‚oÅ›liwego oprogramowania – sÄ… wersje na smartfony, ale też na komputery osobiste – które potajemnie monitoruje i zbiera informacje o aktywnoÅ›ci użytkownika, lokalizacji, kontaktach, wiadomoÅ›ciach, poÅ‚Ä…czeniach i innych danych, które tworzone sÄ… na urzÄ…dzeniu. Tego typu moduÅ‚ szpiegujÄ…cy może być zainstalowany na smartfonie przez oszustów chcÄ…cych pozyskać, chociażby nasz login i hasÅ‚o do bankowoÅ›ci internetowej, ale też hakerów próbujÄ…cych rozsiewać stworzone przez siebie szkodliwe oprogramowanie, rzÄ…dowe agencje wywiadowcze (swego czasu gÅ‚oÅ›no byÅ‚o o izraelskim systemie Pegasus) lub nawet przez ciekawskich producentów urzÄ…dzeÅ„, którzy robiÄ… to, by pozyskać wiÄ™cej danych na temat użytkowników wÅ‚asnych urzÄ…dzeÅ„.
Jakie szkody może wyrządzić spyware?
Spyware może naruszać prywatność użytkownika, wykradać poufne informacje, spowalniać działanie smartfona, zużywać baterię i pakiet danych, a nawet instalować dodatkowe złośliwe aplikacje. Zagrożenia, jakie tworzy to przede wszystkim:
Kradzież danych osobowych. Spyware może zbierać dane osobowe użytkowników, takie jak hasÅ‚a, numery kart kredytowych, dane kont bankowych, informacje logowania itp. Te dane mogÄ… być wykorzystane do kradzieży tożsamoÅ›ci lub oszustw finansowych.
Naruszenie prywatnoÅ›ci. Spyware może Å›ledzić i rejestrować aktywność użytkownika, takÄ… jak rozmowy telefoniczne, wiadomoÅ›ci tekstowe, lokalizacjÄ™ GPS, historiÄ™ przeglÄ…dania internetu itp. To narusza prywatność i może prowadzić do wykorzystania tych informacji w szkodliwy sposób.
Spowolnienie urzÄ…dzenia. Niektóre rodzaje spyware'u mogÄ… zużywać zasoby smartfona (procesor, pamięć) i powodować spowolnienie ich dziaÅ‚ania, co prowadzi do pogorszenia wydajnoÅ›ci wszystkich aplikacji i samego systemu. Objawia siÄ™ to nagÅ‚Ä… „ociężaÅ‚oÅ›ciÄ…” w pracy telefonu.
Zdalne kontrolowanie urządzenia. Zaawansowane rodzaje spyware'u mogą umożliwiać hakerom zdalne sterowanie urządzeniem. To oznacza, że mogą przejmować kontrolę nad kamerą, mikrofonem, plikami i aplikacjami na smartfonie bez wiedzy użytkownika.
Wirusy i dodatkowe malware. CzÄ™sto spyware jest tylko jednym z wielu rodzajów zÅ‚oÅ›liwego oprogramowania, które może być zainstalowane na urzÄ…dzeniu. Kolejne wirusy, trojany i inne rodzaje malware'u mogÄ… być również instalowane przy użyciu spyware'u, co jeszcze bardziej zwiÄ™ksza zagrożenie dla smartfona i danych użytkownika.
Programy typu spyware dają cyberprzestępcom podgląd zawartości naszego smartfona. Fot. Unsplash
Jakie mogą być objawy tego, że nasz telefon ma spyware?
Istnieje kilka charakterystycznych sygnaÅ‚ów, które mogÄ… wskazywać na obecność oprogramowania typu spyware na telefonie. Do najważniejszych z nich należą:
Dziwne dźwiÄ™ki podczas rozmów telefonicznych. JeÅ›li wczeÅ›niej w czasie rozmów dobrze sÅ‚yszeliÅ›my osoby, z którymi prowadzimy konwersacje, a nagle jakość dźwiÄ™ku pogorszy siÄ™, sÅ‚ychać trzaski, jakieÅ› pikniÄ™cia itp. To może być to sygnaÅ‚ (jeÅ›li nie doszÅ‚o do uszkodzenia gÅ‚oÅ›nika), że telefon może być „monitorowany”.
ZwiÄ™kszone zużycie danych. JeÅ›li zauważysz, że zużycie danych mobilnych wzrosÅ‚o znaczÄ…co, mimo że nie korzystasz z telefonu inaczej niż zwykle, może to Å›wiadczyć o dziaÅ‚aniu oprogramowania szpiegujÄ…cego, które wysyÅ‚a dane na zewnÄ…trz.
SÅ‚aba wydajność baterii. NagÅ‚e i znaczÄ…ce spadki wydajnoÅ›ci baterii mogÄ… być spowodowane przez dziaÅ‚ajÄ…ce w tle aplikacje szpiegujÄ…ce, które zużywajÄ… zasoby i energiÄ™ telefonu.
Przegrzewanie się telefonu. Oprogramowanie szpiegujące często działa w tle i może prowadzić do przegrzewania się urządzenia, zwłaszcza gdy jest aktywne nawet wtedy, gdy telefon leży nieużywany.
Dziwne zachowanie telefonu. Nieoczekiwane restarty, zamkniÄ™cia siÄ™ aplikacji, dÅ‚uższy czas uruchamiania siÄ™ telefonu czy inne dziwne „epizody”, w tym wiadomoÅ›ci i poÅ‚Ä…czenia (przede wszystkim gÅ‚uche telefony) od nieznanych osób mogÄ… być wynikiem obecnoÅ›ci niechcianego oprogramowania.
Nieznane aplikacje lub ikony. Zauważenie nowych aplikacji, których instalacji nie pamiÄ™tasz, ale też nowych ikon na ekranie gÅ‚ównym, które wyglÄ…dajÄ… podejrzanie, może wskazywać na zainstalowanie spyware'u.
WyskakujÄ…ce reklamy lub przekierowania. Niechciane reklamy, które pojawiajÄ… siÄ™ nagle, nawet podczas korzystania z niezwiÄ…zanych z internetem aplikacji, mogÄ… być spowodowane obecnoÅ›ciÄ… oprogramowania szpiegujÄ…cego.
Dziwne dziaÅ‚anie aplikacji. JeÅ›li zauważysz, że aplikacje zachowujÄ… siÄ™ inaczej niż zazwyczaj, na przykÅ‚ad aplikacja bankowa otwiera siÄ™ nieoczekiwanie, lub sÄ… problemy z dostÄ™pem do niektórych funkcji, może to być wynikiem dziaÅ‚ania szkodliwego oprogramowania.
Jak pozbyć się spyware ze smartfona?
JeÅ›li podejrzewasz, że masz spyware na swoim urzÄ…dzeniu, istnieje kilka sposobów, aby siÄ™ go pozbyć. Niestety nie wszystkie bÄ™dÄ… skuteczne, gdyż czÄ™sto jest to oprogramowania "kurczowo" trzymajÄ…ce siÄ™ urzÄ…dzenia. Najbardziej pewne sÄ… w tym przypadku rozwiÄ…zania radykalne.
Zaktualizuj system operacyjny i aplikacje. Niektóre programy typu spyware mogÄ… wykorzystywać luki w zabezpieczeniach starszych wersji oprogramowania, dlatego ważne jest, aby regularnie instalować aktualizacje i poprawki bezpieczeÅ„stwa.
Użyj zaufanego programu antywirusowego. IstniejÄ… aplikacje, które mogÄ… skanować Twój smartfon pod kÄ…tem spyware i innych zagrożeÅ„, a także usuwać je lub blokować. Wybierz program antywirusowy z renomowanego źródÅ‚a i unikaj faÅ‚szywych lub podejrzanych ofert.
Odinstaluj nieznane lub podejrzane aplikacje. Niektóre spyware mogÄ… być ukryte w aplikacjach, które pobierasz z nieoficjalnych sklepów lub stron internetowych. Sprawdź listÄ™ zainstalowanych aplikacji w ustawieniach swojego smartfona i usuÅ„ te, których nie rozpoznajesz lub których nie używasz.
Użyj „Trybu awaryjnego”. W niektórych przypadkach spyware może uniemożliwiać usuwanie przez zwykÅ‚e uruchomienie systemu. W takim przypadku można spróbować uruchomić telefon w trybie awaryjnym, co czÄ™sto uniemożliwia dziaÅ‚anie aplikacji szpiegujÄ…cych. NastÄ™pnie można spróbować usunąć podejrzane aplikacje.
Przywróć ustawienia fabryczne. To ostateczna opcja, która usunie wszystkie dane i aplikacje z Twojego smartfona, w tym spyware. Zanim to zrobisz, upewnij siÄ™, że masz kopiÄ™ zapasowÄ… ważnych plików i informacji. NastÄ™pnie przejdź do ustawieÅ„ swojego smartfona i wybierz opcjÄ™ przywracania ustawieÅ„ fabrycznych lub resetowania do stanu poczÄ…tkowego.
Zwróć siÄ™ do profesjonalnego serwisu. Czasem jedynym wyjÅ›ciem może być wizyta w serwisie, który dokÅ‚adnie wyczyÅ›ci pamięć smartfona. JeÅ›li jednak nasz telefon jest Å›ledzony przez jakÄ…Å› poważniejszÄ… instytucjÄ™, nawet to może nie wystarczyć. Znane z filmów sceny wyrzucania telefonu po rozmowie nie wzięły siÄ™ znikÄ…d.
Podsumowanie
Spyware jest jednym z tych zagrożeÅ„, które mogÄ… być bardzo szkodliwe dla prywatnoÅ›ci i bezpieczeÅ„stwa danych. Lekceważenie tego rodzaju oprogramowania może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak kradzież tożsamoÅ›ci, utrata poufnych informacji czy nawet zdalne przejÄ™cie kontroli nad urzÄ…dzeniem. Dlatego ważne jest, aby traktować spyware poważnie i podejmować dziaÅ‚ania zaradcze, gdy istnieje podejrzenie, że urzÄ…dzenie jest zainfekowane. Konieczne jest regularne skanowanie urzÄ…dzenia antywirusami, unikanie podejrzanych stron internetowych, ostrożność podczas pobierania aplikacji oraz dbanie o aktualizacje systemu.
Tomasz Sławiński
KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE