Spyware to poważny i trudny problem, który może dotyczyć zarówno smartfonów z Androidem, jak i iPhone'ów z iOS, ponieważ wykorzystuje luki w zabezpieczeniach systemu operacyjnego lub aplikacji, a te niestety są obecne we wszystkich współczesnych urządzeniach mobilnych, bez względu na typ czy producenta. Oczywiście twórcy oprogramowania telefonów starają się je maksymalnie zabezpieczyć, ale nie zawsze się to udaje. Często dziury w systemach wykrywane są dopiero w trakcie eksploatacji, wówczas – jeśli chcemy się szybko pozbyć intruza, z zagrożeniem musimy walczyć sami. Tymczasem problem szpiegowania telefonów to nie fantazje, ale realne zjawisko.
Spyware – co to jest?
Spyware to rodzaj złośliwego oprogramowania – są wersje na smartfony, ale też na komputery osobiste – które potajemnie monitoruje i zbiera informacje o aktywności użytkownika, lokalizacji, kontaktach, wiadomościach, połączeniach i innych danych, które tworzone są na urządzeniu. Tego typu moduł szpiegujący może być zainstalowany na smartfonie przez oszustów chcących pozyskać, chociażby nasz login i hasło do bankowości internetowej, ale też hakerów próbujących rozsiewać stworzone przez siebie szkodliwe oprogramowanie, rządowe agencje wywiadowcze (swego czasu głośno było o izraelskim systemie Pegasus) lub nawet przez ciekawskich producentów urządzeń, którzy robią to, by pozyskać więcej danych na temat użytkowników własnych urządzeń.
Jakie szkody może wyrządzić spyware?
Spyware może naruszać prywatność użytkownika, wykradać poufne informacje, spowalniać działanie smartfona, zużywać baterię i pakiet danych, a nawet instalować dodatkowe złośliwe aplikacje. Zagrożenia, jakie tworzy to przede wszystkim:
Kradzież danych osobowych. Spyware może zbierać dane osobowe użytkowników, takie jak hasła, numery kart kredytowych, dane kont bankowych, informacje logowania itp. Te dane mogą być wykorzystane do kradzieży tożsamości lub oszustw finansowych.
Naruszenie prywatności. Spyware może śledzić i rejestrować aktywność użytkownika, taką jak rozmowy telefoniczne, wiadomości tekstowe, lokalizację GPS, historię przeglądania internetu itp. To narusza prywatność i może prowadzić do wykorzystania tych informacji w szkodliwy sposób.
Spowolnienie urządzenia. Niektóre rodzaje spyware'u mogą zużywać zasoby smartfona (procesor, pamięć) i powodować spowolnienie ich działania, co prowadzi do pogorszenia wydajności wszystkich aplikacji i samego systemu. Objawia się to nagłą „ociężałością” w pracy telefonu.
Zdalne kontrolowanie urządzenia. Zaawansowane rodzaje spyware'u mogą umożliwiać hakerom zdalne sterowanie urządzeniem. To oznacza, że mogą przejmować kontrolę nad kamerą, mikrofonem, plikami i aplikacjami na smartfonie bez wiedzy użytkownika.
Wirusy i dodatkowe malware. Często spyware jest tylko jednym z wielu rodzajów złośliwego oprogramowania, które może być zainstalowane na urządzeniu. Kolejne wirusy, trojany i inne rodzaje malware'u mogą być również instalowane przy użyciu spyware'u, co jeszcze bardziej zwiększa zagrożenie dla smartfona i danych użytkownika.
Programy typu spyware dają cyberprzestępcom podgląd zawartości naszego smartfona. Fot. Unsplash
Jakie mogą być objawy tego, że nasz telefon ma spyware?
Istnieje kilka charakterystycznych sygnałów, które mogą wskazywać na obecność oprogramowania typu spyware na telefonie. Do najważniejszych z nich należą:
Dziwne dźwięki podczas rozmów telefonicznych. Jeśli wcześniej w czasie rozmów dobrze słyszeliśmy osoby, z którymi prowadzimy konwersacje, a nagle jakość dźwięku pogorszy się, słychać trzaski, jakieś piknięcia itp. To może być to sygnał (jeśli nie doszło do uszkodzenia głośnika), że telefon może być „monitorowany”.
Zwiększone zużycie danych. Jeśli zauważysz, że zużycie danych mobilnych wzrosło znacząco, mimo że nie korzystasz z telefonu inaczej niż zwykle, może to świadczyć o działaniu oprogramowania szpiegującego, które wysyła dane na zewnątrz.
Słaba wydajność baterii. Nagłe i znaczące spadki wydajności baterii mogą być spowodowane przez działające w tle aplikacje szpiegujące, które zużywają zasoby i energię telefonu.
Przegrzewanie się telefonu. Oprogramowanie szpiegujące często działa w tle i może prowadzić do przegrzewania się urządzenia, zwłaszcza gdy jest aktywne nawet wtedy, gdy telefon leży nieużywany.
Dziwne zachowanie telefonu. Nieoczekiwane restarty, zamknięcia się aplikacji, dłuższy czas uruchamiania się telefonu czy inne dziwne „epizody”, w tym wiadomości i połączenia (przede wszystkim głuche telefony) od nieznanych osób mogą być wynikiem obecności niechcianego oprogramowania.
Nieznane aplikacje lub ikony. Zauważenie nowych aplikacji, których instalacji nie pamiętasz, ale też nowych ikon na ekranie głównym, które wyglądają podejrzanie, może wskazywać na zainstalowanie spyware'u.
Wyskakujące reklamy lub przekierowania. Niechciane reklamy, które pojawiają się nagle, nawet podczas korzystania z niezwiązanych z internetem aplikacji, mogą być spowodowane obecnością oprogramowania szpiegującego.
Dziwne działanie aplikacji. Jeśli zauważysz, że aplikacje zachowują się inaczej niż zazwyczaj, na przykład aplikacja bankowa otwiera się nieoczekiwanie, lub są problemy z dostępem do niektórych funkcji, może to być wynikiem działania szkodliwego oprogramowania.
Jak pozbyć się spyware ze smartfona?
Jeśli podejrzewasz, że masz spyware na swoim urządzeniu, istnieje kilka sposobów, aby się go pozbyć. Niestety nie wszystkie będą skuteczne, gdyż często jest to oprogramowania "kurczowo" trzymające się urządzenia. Najbardziej pewne są w tym przypadku rozwiązania radykalne.
Zaktualizuj system operacyjny i aplikacje. Niektóre programy typu spyware mogą wykorzystywać luki w zabezpieczeniach starszych wersji oprogramowania, dlatego ważne jest, aby regularnie instalować aktualizacje i poprawki bezpieczeństwa.
Użyj zaufanego programu antywirusowego. Istnieją aplikacje, które mogą skanować Twój smartfon pod kątem spyware i innych zagrożeń, a także usuwać je lub blokować. Wybierz program antywirusowy z renomowanego źródła i unikaj fałszywych lub podejrzanych ofert.
Odinstaluj nieznane lub podejrzane aplikacje. Niektóre spyware mogą być ukryte w aplikacjach, które pobierasz z nieoficjalnych sklepów lub stron internetowych. Sprawdź listę zainstalowanych aplikacji w ustawieniach swojego smartfona i usuń te, których nie rozpoznajesz lub których nie używasz.
Użyj „Trybu awaryjnego”. W niektórych przypadkach spyware może uniemożliwiać usuwanie przez zwykłe uruchomienie systemu. W takim przypadku można spróbować uruchomić telefon w trybie awaryjnym, co często uniemożliwia działanie aplikacji szpiegujących. Następnie można spróbować usunąć podejrzane aplikacje.
Przywróć ustawienia fabryczne. To ostateczna opcja, która usunie wszystkie dane i aplikacje z Twojego smartfona, w tym spyware. Zanim to zrobisz, upewnij się, że masz kopię zapasową ważnych plików i informacji. Następnie przejdź do ustawień swojego smartfona i wybierz opcję przywracania ustawień fabrycznych lub resetowania do stanu początkowego.
Zwróć się do profesjonalnego serwisu. Czasem jedynym wyjściem może być wizyta w serwisie, który dokładnie wyczyści pamięć smartfona. Jeśli jednak nasz telefon jest śledzony przez jakąś poważniejszą instytucję, nawet to może nie wystarczyć. Znane z filmów sceny wyrzucania telefonu po rozmowie nie wzięły się znikąd.
Podsumowanie
Spyware jest jednym z tych zagrożeń, które mogą być bardzo szkodliwe dla prywatności i bezpieczeństwa danych. Lekceważenie tego rodzaju oprogramowania może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak kradzież tożsamości, utrata poufnych informacji czy nawet zdalne przejęcie kontroli nad urządzeniem. Dlatego ważne jest, aby traktować spyware poważnie i podejmować działania zaradcze, gdy istnieje podejrzenie, że urządzenie jest zainfekowane. Konieczne jest regularne skanowanie urządzenia antywirusami, unikanie podejrzanych stron internetowych, ostrożność podczas pobierania aplikacji oraz dbanie o aktualizacje systemu.
Tomasz Sławiński
KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE