Układy klawiatur komputerowych. Który wybrać?

Układ klawiatury to – najkrócej mówiąc – sposób rozmieszczenia liter i znaków na klawiszach. Istnieją różne układy klawiatury, które są dostosowane do różnych języków, systemów operacyjnych i preferencji użytkowników dotyczących pisania. W Polsce najpopularniejsze są dwa układy: Polski Programisty oraz Polski 214, zwykle na wybór między nimi natrafiamy, gdy instalujemy na nowo system Windows w polskiej wersji językowej.

Polskie układy klawiatury

Polski 214

Układ klawiatury Polski 214 jest oficjalnym standardem klawiatury polskiej, zdefiniowanym przez Polską Normę PN-92.

• Nazwa "Polski 214" odnosi się do liczby znaków, które można napisać na tej klawiaturze bez konieczności używania kombinacji klawiszy specjalnych. W sumie jest to 214 znaków.
• Klawiatura Polski 214 zawiera układ klawiszy QWERTY, tak jak w przypadku klawiatury angielskiej, ale różni się rozmieszczeniem niektórych znaków specjalnych.
• Znaki polskie (łącznie z literami diakrytyzowanymi, takimi jak ą, ę, ś, ł itp.) są umieszczone na klawiszach prawego Alt Gr oraz w kombinacjach z innymi klawiszami.

Polski Programisty

Z kolei układ klawiatury Polski Programisty, jest standardem stworzonym specjalnie dla programistów i osób często korzystających z kodowania.

• Klawiatura Polski Programisty również opiera się na układzie QWERTY, ale różni się rozmieszczeniem niektórych znaków specjalnych.
• Układ ten umożliwia łatwy dostęp do popularnych znaków programistycznych, takich jak nawiasy kwadratowe, klamrowe, kropki, podkreślenia, slash, backslash itp.
• Podobnie jak w przypadku klawiatury Polski 214, znaki polskie są dostępne na klawiszach prawego Alt Gr oraz w kombinacjach z innymi klawiszami.

Podsumowując, Polski 214 to standardowy układ klawiatury polskiej, który umożliwia pisanie wszystkich polskich znaków diakrytycznych, podczas gdy Polski Programisty jest przeznaczony specjalnie dla programistów, gdyż ułatwia wprowadzanie znaków specjalnych podczas kodowania, jednocześnie umożliwiając dostęp do znaków polskich na kombinacjach klawiszy. Wybór między nimi zależy od preferencji użytkownika oraz od tego, jakie zadania będą wykonywane na klawiaturze. Z reguły jednak układ Polski Programisty jest wybierany częściej także przez zwykłych użytkowników komputerów, ponieważ lepiej pasuje on do „angielskich” układów klawiszy montowanych w standardowych klawiaturach – litery z układu pokrywają się ze znakami na klawiaturze, natomiast w przypadku układu Polski 214 tak nie jest, co może wywołać konfuzję, zwłaszcza u osób, które jeszcze nie nauczyły się bezwzrokowego pisania.

Międzynarodowe układy klawiatur i do czego służą

QWERTY to najbardziej rozpowszechniony układ klawiatury na świecie. Został zaprojektowany w XIX wieku dla maszyn do pisania i jest dostosowany do języka angielskiego. Jego nazwa pochodzi od pierwszych sześciu liter w górnym rzędzie klawiszy. Układ QWERTY jest używany w większości krajów anglojęzycznych oraz w niektórych innych krajach, takich jak Polska, Turcja czy Brazylia.

Zaletą tego układu jest jego powszechność i łatwość dostępu. Można znaleźć klawiaturę QWERTY niemal wszędzie i łatwo się jej nauczyć. Wadą tego układu jest jego niska efektywność i ergonomia. Układ QWERTY wymaga częstych ruchów palców między różnymi rzędami klawiszy oraz częstego używania mało wygodnego małego palca. Ponadto układ QWERTY nie jest dobrze dostosowany do niektórych języków, które wymagają dodatkowych znaków lub mają inną częstość występowania liter.

Z kolei AZERTY to układ klawiatury używany głównie we Francji i Belgii. Jest podobny do QWERTY, ale ma kilka różnic, takich jak umieszczenie liter A i Z na pierwszych dwóch klawiszach w górnym rzędzie oraz zamiana miejscami liter M i ,. Układ AZERTY jest dostosowany do języka francuskiego i zawiera dodatkowe znaki diakrytyczne, takie jak é, è czy ç.

Atutem tego układu jest jego dostosowanie do języka francuskiego i innych języków romańskich. Można z jego pomocą łatwo wpisywać znaki diakrytyczne i specjalne symbole używane w tych językach. Wadą tego układu jest jego niska kompatybilność z innymi językami i systemami operacyjnymi. Można mieć trudności ze znalezieniem klawiatury AZERTY poza Francją lub Belgią, lub ze zmianą ustawień na innym komputerze.

QWERTZ to układ klawiatury używany głównie w Niemczech, Szwajcarii i niektórych innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Jest podobny do QWERTY, ale ma kilka różnic, takich jak zamiana miejscami liter Y i Z oraz dodanie dodatkowych znaków diakrytycznych, takich jak ä, ö czy ü.

Kluczową zaletą układu jest jego dostosowanie do języków germańskich i słowiańskich. Możesz łatwo wpisywać znaki diakrytyczne i specjalne symbole używane w tych językach. Wadą tego układu jest jego niska kompatybilność z innymi językami i systemami operacyjnymi.

Dvorak to alternatywny układ klawiatury zaprojektowany w XX wieku przez Augusta Dvoraka. Jego celem było zwiększenie szybkości i wygody pisania poprzez umieszczenie najczęściej używanych liter w środkowym rzędzie klawiszy oraz minimalizację ruchów palców. Układ Dvorak jest dostępny dla wielu języków i systemów operacyjnych, ale nie jest tak popularny, jak QWERTY.

Ten układ jest ceniony ze względu na efektywność i ergonomię pisania, gdyż redukuje ruchy palców między różnymi rzędami klawiszy oraz zwiększa wykorzystanie silniejszych palców środkowego i wskazującego. Ponadto jest dobrze dostosowany do języka angielskiego i innych języków opartych na alfabecie łacińskim. Wadą tego układu jest jego niska popularność i dostępność. Ponadto trzeba się nauczyć zupełnie nowego sposobu pisania, co może być czasochłonne i frustrujące.

Colemak to kolejny alternatywny układ klawiatury zaprojektowany w XXI wieku przez Shai Colemana. Jego celem było poprawienie szybkości i ergonomii pisania poprzez zachowanie większości pozycji liter z QWERTY oraz zmianę pozycji niektórych mniej używanych liter. Układ Colemak jest również dostępny dla wielu języków i systemów operacyjnych.

Zaletą tego układu jest jego wysoka efektywność i ergonomia. Układ Colemak redukuje ruchy palców między różnymi rzędami klawiszy oraz zwiększa wykorzystanie silniejszych palców środkowego i wskazującego. Ponadto układ Colemak zachowuje większość pozycji liter z QWERTY, co ułatwia przejście z jednego układu na drugi.

Podsumowując, różne rodzaje układy klawiatur służą do ułatwienia pisania w różnych językach, systemach operacyjnych i preferencjach użytkowników. Nie ma jednego idealnego układu klawiatury dla wszystkich, więc warto spróbować kilku opcji i wybrać tę, która najlepiej pasuje do twoich potrzeb.

Jak przełączać układ klawiatury na komputerze?

Jeśli chcemy używać różnych układów klawiatury na swoim komputerze z Windows, można je łatwo przełączać za pomocą kilku sposobów. Oto kilka z nich:

• Można użyć skrótu klawiszowego Alt + Shift, aby przełączać się między dostępnymi układami klawiatury. Ten skrót można zresztą zmienić lub wyłączyć w ustawieniach języka i klawiatury.
• Przez kliknięcie ikony języka na pasku zadań i wybór żądanego układu klawiatury z listy rozwijanej. Jeśli nie widać ikony języka, można ją włączyć w ustawieniach języka i klawiatury.
• W panelu ustawienia języka i klawiatury można dodać lub usunąć układy klawiatury według własnych potrzeb i preferencji. Funkcja umożliwia też zmianę kolejności układów klawiatury, co ułatwi ich późniejszą zmianę.

Przełączanie układów klawiatury na komputerze z Windows jest proste i przydatne, zwłaszcza  wtedy gdy często piszemy w różnych językach lub używamy specjalnych znaków. Warto wypróbować i przekonać się, który sposób najlepiej pasuje do naszych potrzeb.

Tomasz Sławiński