Uzależnienie od smartfona? To może być poważny problem

Smartfony zmieniły sposób, w jaki żyjemy. Nie tylko umożliwiają nam komunikację z ludźmi na całym świecie, ale także dają nam dostęp do nieskończonej ilości informacji, rozrywki i usług. Możemy z ich pomocą robić zakupy, oglądać filmy, słuchać muzyki, grać w gry, uczyć się języków i wiele więcej. Smartfony są także narzędziami do wyrażania siebie i tworzenia treści, dzięki nim możemy bowiem łatwo robić zdjęcia, nagrywać filmy, pisać blogi, tworzyć memy i udostępniać innym. Inteligentne telefony po prostu sprawiają, że nasze życie jest łatwiejsze, ciekawsze i bogatsze.

Jak jednak często w życiu bywa, nadużywanie, nawet tak pomocnej i przydatnej rzeczy, jaką jest nowoczesna technologia, może zaprowadzić do kłopotów, bywa że bardzo poważnych.

Jakie są objawy uzależnienia od smartfona?

Uzależnienie od smartfona jest problemem, który dotyka coraz więcej osób, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Polega na nadmiernym i niekontrolowanym korzystaniu z telefonu, które wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie. Osoby uzależnione od smartfona często szukają w nim ucieczki od problemów lub źródła rozrywki i satysfakcji.

Objawy uzależnienia od smartfona można podzielić na fizyczne i psychiczne. Do objawów fizycznych należą m.in. bóle głowy, zmęczenie oczu, problemy ze snem, zaburzenia apetytu czy nadwrażliwość słuchowa. Do objawów psychicznych należą m.in. drażliwość, lęk, depresja, poczucie winy, utrata zainteresowania innymi aktywnościami czy izolacja społeczna. Osoby uzależnione nie potrafią wytrzymać bez swojego gadżetu nawet kilku minut i odczuwają silny niepokój lub panikę, gdy nie mają go w zasięgu ręki.

Uzależnienie od smartfona może mieć poważne skutki dla zdrowia i jakości życia osoby uzależnionej i jej otoczenia. Może prowadzić do pogorszenia się wyników w nauce lub pracy, konfliktów rodzinnych lub partnerskich, zaniedbywania obowiązków czy uzależnień współistniejących (np. od alkoholu czy narkotyków). Dlatego ważne jest, aby wcześnie rozpoznać problem i podjąć odpowiednie działania.

Nomofobia – lęk przed rozładowaniem baterii

Obok klasycznego uzależnienia, jedną z powszechnie występujących dysfunkcji społecznych związanych ze smartfonami jest Nomofobia. To zaburzenie nerwicowe, które polega na silnym lęku przed utratą dostępu do telefonu komórkowego lub internetu. Osoby cierpiące na nomofobię czują się niespokojne, gdy nie mogą korzystać ze swojego smartfona, na przykład w sytuacji braku zasięgu lub gdy bateria się wyczerpuje. Nie jest to zatem klasyczne uzależnienie, ale coś innego – lęk przed tym, że ze smartfona nie będziemy mogli z jakiegoś powodu skorzystać. Stan ten także może utrudniać normalne funkcjonowanie w życiu codziennym i wpływać negatywnie na zdrowie psychiczne i fizyczne.

Nomofobia nie jest oficjalnie uznana za zaburzenie psychiczne, ale jest coraz częściej diagnozowana jako forma uzależnienia od technologii. Termin ten pochodzi od angielskiego wyrażenia no mobile phone phobia i został zaproponowany po raz pierwszy w 2008 roku w Wielkiej Brytanii, gdzie przeprowadzono badanie na temat lęków związanych z telefonami komórkowymi. Według tego badania, ponad połowa użytkowników telefonów komórkowych w Wielkiej Brytanii odczuwała niepokój, gdy nie miała przy sobie telefonu lub nie mogła z niego skorzystać.

Objawy nomofobii mogą być podobne do objawów innych zaburzeń lękowych, takich jak: zawroty głowy, duszności, dreszcze, ból w klatce piersiowej, przyspieszone bicie serca, nudności, nadpotliwość. Ponadto osoby z nomofobią mogą wykazywać następujące zachowania: natarczywe myśli o telefonie, konieczność bliskiej obecności telefonu, częste, obsesyjne wręcz kontrolowanie poziomu naładowania baterii, stałe trzymanie urządzenia w ręce lub odkładanie go w niewielkiej odległości.

Smartfon może być przydatny, jednak gdy stajemy się od niego uzależnieni, cierpią na tym wszystkie pozostałe sfery życia. Fot. Unsplash

Uzależnienie od smartfona – przyczyny

Uzależnienie od technologii, zwłaszcza od smartfonów – jak widzimy, to poważny problemem we współczesnym świecie. Może mieć różne przyczyny i skutki, zarówno dla jednostki, jak i dla społeczeństwa. Niestety nie ma jednej, prostej odpowiedzi na pytanie, dlaczego ludzie uzależniają się od technologii. Może to być spowodowane przez wiele czynników, oto te najważniejsze.

• Brak odpowiedniego wsparcia rodzinnego i społecznego. Osoby, które czują się samotne, niedocenione lub odrzucone, mogą szukać pocieszenia i akceptacji w wirtualnym świecie. Technologia daje im możliwość nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi, którzy mają podobne zainteresowania lub problemy.
• Niska samoocena. Ludzie, którzy mają niskie poczucie własnej wartości, mogą uzależniać się od technologii, aby podnieść swoje samopoczucie. Technologia daje im możliwość kreowania własnego wizerunku i prezentowania się w korzystnym świetle. Mogą też porównywać się z innymi ludźmi i czerpać satysfakcję z uzyskiwania lajków, komentarzy lub obserwatorów.
• Problemy emocjonalne, takie jak depresja lub lęk. Osoby, które cierpią na zaburzenia psychiczne, mogą uzależniać się od technologii, aby uciec od swoich negatywnych emocji i myśli. Technologia daje im możliwość odwrócenia uwagi od swoich problemów i zanurzenia się w alternatywnej rzeczywistości .
• Zmniejszenie ilości czasu spędzanego na aktywnościach fizycznych. Użytkownicy smartfonów, którzy prowadzą siedzący tryb życia, mogą uzależniać się od technologii, aby zaspokoić swoje potrzeby rozrywki i relaksu. Technologia daje im możliwość wyboru spośród wielu gier, filmów, muzyki czy książek.
• Pracoholizm. Osoby, które są nadmiernie zaangażowane w swoją pracę lub naukę, mogą uzależniać się od technologii, aby znaleźć równowagę i odpoczynek. Technologia daje im możliwość oderwania się od stresu i napięcia oraz nagradzania się za swoje wysiłki.
• Wpływ i naciski rówieśników. Ludzie, którzy chcą być na bieżąco z trendami i nie chcą być wykluczeni ze swojej grupy społecznej, mogą uzależniać się od technologii, aby dostosować się do oczekiwań i norm. Technologia daje im możliwość śledzenia tego, co dzieje się w świecie i wśród znajomych.

Jak walczyć z uzależnieniem od smartfona?

Korzystanie z telefonu może być przyjemne i użyteczne, ale jeśli staje się nadmierne i kompulsywne, może mieć negatywne skutki dla naszego zdrowia, relacji i samopoczucia. Jak więc odzyskać kontrolę nad swoim życiem i ograniczyć czas spędzany przed ekranem? Oto kilka sposobów, które mogą pomóc.

Świadomość problemu. Rozpoznanie, że masz problem z uzależnieniem od telefonu, jest pierwszym krokiem w leczeniu. Sprawdź, ile czasu spędzasz w telefonie dziennie i tygodniowo, korzystając z odpowiedniej aplikacji lub ustawień systemowych. Zastanów się, czy korzystasz z telefonu z konkretnym celem, czy tylko z nudów lub lęku przed tym, co możesz przegapić. Zauważ, jak czujesz się po długim korzystaniu z telefonu — czy jesteś usatysfakcjonowany, czy raczej zmęczony i rozdrażniony?

Ograniczenie czasu spędzanego z telefonem. Ustaw sobie limity czasowe, w jakich korzystasz z telefonu i trzymaj się ich. Możesz skorzystać z funkcji Higiena cyfrowa w systemie Android lub z aplikacji takich jak Forest — Stay Focused, które pomagają w monitorowaniu i redukowaniu czasu spędzanego przed ekranem. Wyłącz wszystkie niepotrzebne powiadomienia, które tworzą fałszywe poczucie pilności i rozpraszają uwagę. Zostaw telefon w domu lub w innym pomieszczeniu, kiedy idziesz na spacer, do pracy, do łóżka lub na spotkanie ze znajomymi.

Zastąpienie korzystania z telefonu innymi czynnościami. Poszukaj nowych zajęć i hobby, które zajmą ci czas, zamiast korzystania z telefonu. Może to być czytanie książek, uprawianie sportu, medytacja, nauka języków obcych, rysowanie, pisanie, gotowanie lub cokolwiek innego, co sprawia ci radość i satysfakcję. Znajdź ludzi o podobnych zainteresowaniach i nawiąż z nimi kontakt — nie tylko przez internet, ale także na żywo. Pamiętaj, że prawdziwe życie jest ciekawsze niż to wirtualne.

Zobacz jak wielu "zombie" jest wokół ciebie. Spójrz na ludzi wokół siebie — ile z nich idzie po ulicy ze wzrokiem skupionym na ekranie smartfona? Czy chcesz być jednym z nich? Czy nie szkoda ci przegapić tego, co dzieje się dookoła? Czy nie lepiej podziwiać piękno natury, uśmiechać się do przechodniów lub rozmawiać ze znajomymi? Zauważ też, jak wiele osób ma problemy ze wzrokiem lub kręgosłupem przez nadmierne korzystanie z telefonu. Czy warto narażać swoje zdrowie dla kilku lajków lub memów?

Zmień swoje podejście. Nie myśl o ograniczaniu korzystania z telefonu jako o odmawianiu sobie przyjemności. Myśl o tym jako o spędzaniu więcej czasu na swoim życiu. Zamiast oglądać zdjęcia cudzych podróży czy sukcesów, sam coś przeżyj i osiągnij. Zamiast śledzić życie innych ludzi, skup się na swoim. Zamiast zastępować prawdziwe emocje emotikonami, poczuj je naprawdę. Zobaczysz, że życie bez smartfona może być równie ciekawe, a nawet bardziej.

Tomasz Sławiński