Jak poprawnie ustawić głośniki domowego systemu Hi-Fi

Głośniki: kluczowy element domowego systemu Hi-Fi

Wielu melomanów myśli tak: głośniki są ważne, ale nie kluczowe, wzmacniacz, przetwornik DAC – to jest najważniejsze. Część osób z góry zakłada, dźwięk w domu można poprawić tylko przez kosztowne inwestycje – zakup nowego sprzętu, jeszcze lepszych kolumn i elementów zestawu Hi-Fi. To częściowo oczywiście prawda – jakość wzmacniacza czy przetworników jest bardzo ważna. Tak się jednak składa – a o tym zapominamy, że nawet najlepszy sprzęt przy nieprawidłowym rozstawieniu głośników i punktu, z którego będziemy słuchać względem nich, nie wydobędzie z siebie wszystkiego. Często pomijanym faktem jest to, że oprócz technologii zastosowanej w samych kolumnach, nawet drobne zmiany w ich rozmieszczeniu w salonie mogą znacznie poprawić ogólne wrażenia muzyczne i to bez wydawania jakichkolwiek pieniędzy.

Sam proces ustawiania głośników nie jest rzeczą łatwą i wymaga wzięcia pod uwagę kilku czynników. Warto jednak pamiętać, iż nie ma jednej, najbardziej słusznej koncepcji czy planu, który w każdym przypadku da zadowalający efekt. Poza tym każdy z nas ma własne preferencje dźwiękowe i to, co podoba się jednej osobie, niekoniecznie będzie odpowiadać innej. Dlatego dobrze jest trochę poeksperymentować w celu uzyskania jak najlepszego dla nas efektu. Na drodze do ustalenia jednej, optymalnej i wspólnej dla wszystkich konfiguracji stoi też fakt, że właściwie każde pomieszczenie, w którym będziemy ustawiać kolumny, jest inne. Nie każdy ma w domu specjalny pozbawiony echa pokój, w teorii najbardziej odpowiedni słuchania muzyki.

Akustyka

Rozprzestrzenianie się fali dźwiękowej to czysta fizyka. Jest temu poświęcony cały dział nauki, jakim jest akustyka. Inżynierowie dość dokładnie zbadali, jak dźwięki rozchodzą się w przestrzeni, dlatego można użytkownikom sprzętu Hi-Fi zaproponować kilka podstawowych wskazówek co do jak najefektywniejszego rozmieszczenia głośników. Najlepiej oczywiście zaplanować układ domu tak, by miał, jak najbardziej doskonałe walory akustyczne jeszcze zanim w ogóle rozpocznie się jego budowa. Nie ma co się jednak oszukiwać, znikomy procent z nas ma na to wpływ, musimy się więc dostosować do tego, co już posiadamy.

O czym pamiętać przy ustawianiu kolumn?

• Głośniki przede wszystkim należy rozmieścić tak, aby grały na całej długości pomieszczenia. Jeśli będą służyć także do telewizora, najlepiej umieścić fotel lub sofę, z której będziemy słuchać oraz oglądać bliżej środka pokoju i przede wszystkim nie za blisko tylnej ściany.
• Między głośnikami a słuchaczem nie powinno być żadnych fizycznych przeszkód. Czy to mebel, duży kwiat czy też stos płyt CD/DVD każdy obiekt na drodze fali dźwiękowej rozproszy ją i zniekształci finalny efekt.
• Bez względu na to, czy nasze kolumny stoją na podłodze, innych meblach, czy też na dedykowanych stojakach, warto wiedzieć, że głośniki są na ogół zaprojektowane tak, aby brzmiały najlepiej, gdy podczas pracy są na wysokości naszych uszu.
• Głośników nie należy stawiać tak, by dotykały lub były bardzo blisko znajdujących się za nimi ścian. Po odsunięciu ich od płaszczyzny z tyłu natychmiast poprawią się np. średnie basy.
• Jeżeli chcemy zbudować w domu dobrej jakości system dźwięku przestrzennego, trzeba umieścić subwoofer minimum 30 cm od rogu pokoju. Zapobiegnie to wystąpieniu pogłosu i zbędnego echa.
• W momencie, gdy stawiamy głośniki na półce lub chociażby biurku, warto podłożyć pod nie pasek pianki lub jakiś inny elastyczny materiał. Będzie to skutecznie eliminować efekt pogłosu i zapobiegnie rezonowaniu całego kredensu/biurka.

Podstawka pod głośnik uchroni nas przed wibracjami i zniekształceniami dźwięku

Jak kalibrować ustawienie głośników?

Konfigurację ustawiania głośników zaczynamy od umieszczenia ich w bardzo małej odległości od ściany i przy zachowaniu odpowiedniego dystansu od siebie, najlepiej 1,5 – 2,5 m w zależności od względnej pozycji odsłuchu i możliwości samego pomieszczenia.

• Po ustawieniu kolumn w takiej pozycji należy odsłuchać jakiś znany nam i najlepiej bardzo lubiany fragment, najlepiej ok. 30-sekundowy dowolnego utworu. To, że go lubimy, jest ważne, ponieważ wtedy lepiej usłyszymy różnice, niż gdyby było to coś przypadkowego.
• Następnie należy odsunąć każdy głośnik od ściany o około 3 cm i jeszcze raz odsłuchać ulubiony fragment muzyczny – od razu zauważymy, że jakość dźwięku się poprawiła.
• Tę czynność należy wykonywać jeszcze kilka razy: przesuwamy głośniki o kilka centymetrów do nas i ponownie słuchamy. Za każdym razem dźwięk będzie się polepszał, ale – i to kluczowy punkt - w pewnym momencie się pogorszy. Wówczas wracamy krok wstecz i umieszczamy głośniki z powrotem w ostatniej pozycji.

Tak wybierzemy optymalną dla naszych preferencji słuchowych odległość kolumn do miejsca, z którego słuchamy.

Ten sam proces powtarzamy dla ustawienia zbieżności głośników, z tą różnicą, że zaczynamy od głośników ustawionych w pozycjach skrajnych (maksymalnie oddalonych od środka) i powoli, po kilka centymetrów zbliżamy je do wewnątrz pomieszczenia. Szybko usłyszymy, że w miarę zbliżania głośników do środka, krok po kroku, pod coraz większymi kątami zbieżności, dźwięk będzie się stawał coraz lepszy, a potem znów się pogorszy, gdy już będą za blisko siebie.

Wówczas tak samo należy je ponownie umieścić  w ostatniej pozycji, w której brzmiały najlepiej.

Najczęstsze błędy popełniane przez użytkowników przy rozstawianiu kolumn Hi-Fi

Podsumowanie

Jak widać, kalibracja głośników nie ma ściśle określonych parametrów, których należy się trzymać. Odbywa się to na zasadzie metody prób i błędów. Wynika to z tego, że Istnieje bardzo wiele zmiennych, jakich nie da się przewidzieć bez znajomości układu pomieszczeń, a będą one miały znaczny wpływ jakość fali dźwiękowej. Należy do nich umeblowanie, wielkość/kształt pomieszczenia i najważniejsza rzecz ze wszystkich: osobiste preferencje osoby słuchającej.

Tomasz Sławiński